Zarządzanie kapitałem i finansowanie środków obrotowych przedsiębiorstwa

Jednym z istotniejszych elementów majątku obrotowego przedsiębiorstwa jest gotówka. Zarządzanie nią jest szczególnie istotne w warunkach inflacyjnych i utrzymującego się relatywnie wysokiego oprocentowania kredytów.

Zarówno przedsiębiorstwa, indywidualni inwestorzy, jak również gospodarstwa domowe utrzymują w miarę możliwości płynne rezerwy. Z pozoru może wydawać się, że trzymanie gotówki, a nawet krótkoterminowych, oprocentowanych papierów wartościowych przynosi stratę, gdyż rezygnuje się z dochodu od środków, które mogły być zainwestowane w przedsięwzięcia o większym zwrocie z inwestycji. Dostrzegając ten paradoks, teoria zarządzania wyjaśniła utrzymanie środków płynnych trzema podstawowymi motywami: transakcyjnym, ostrożności i spekulacyjnym.

Motyw transakcyjny - związany jest z koniecznością utrzymywania gotówki, ponieważ wpływy i wydatki nigdy nie mogą być doskonale zsynchronizowane. Z tego samego powodu muszą być utrzymywane zapasy. W przypadku przedsiębiorstwa taka rezerwa jest potrzebna dla wyrównania rozbieżności w codziennych przepływach gotówki. Zapotrzebowanie na gotówkę wzrasta na przykład na koniec miesiąca, kiedy to kumulują się wypłaty związane z odprowadzeniem podatków oraz wypłatą wynagrodzeń. Płynne rezerwy powinny być gromadzone z wyprzedzeniem przed specjalnymi wydatkami, takimi jak wypłata dywidendy czy zakup środków trwałych. Przedsiębiorstwo potrzebuje wreszcie gotówki do uregulowania płatności. Jeśli wystawia czek do zrealizowania w swoim banku, musi posiadać pokrycie na rachunku bankowym w momencie gdy czek zostanie przekazany do realizacji. Niedobory gotówki mogą sprzyjać podejmowaniu nieracjonalnych decyzji inwestycyjnych i finansowych. W szczególności brak gotówki może prowadzić do zaniechania realizacji rentownych projektów inwestycyjnych, niezdolności do utrzymania odpowiedniego poziomu zapasów, a nawet wyprzedaży rentownych linii produkcyjnych.