Wszystko o urlopach pracowniczych

Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie pracownikowi urlopu w roku, w którym nabył do niego prawo. Jeżeli pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu do końca roku, powstaje urlop zaległy, który powinien wykorzystać najpóźniej do końca marca następnego roku. Jeśli jednak pracodawca w tym terminie urlopu mu nie udzieli, pracownik nie straci prawa do urlopu. Ze strony pracodawcy będzie to wykroczenie przeciwko prawom pracownika, za które grozi mu grzywna. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 15 grudnia 2000 r. (I PKN 121/00, OSNAP - wkładka z 2001 r. nr 14, poz. 11) (...) naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego za dany rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez udzielenia zwolnienia przez pracodawcę.

Pracownik może domagać się udzielenia mu urlopu przez 3 lata od końca roku kalendarzowego, w którym nabył prawo do urlopu. Z upływem tego terminu nie może już żądać udzielenia urlopu, choć może przystać na wykorzystanie zaległego urlopu, jeśli pracodawca mu to zaoferuje. Po trzech latach to pracodawca jest więc dysponentem urlopu pracownika. Bieg tego trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia pracownika o urlop wypoczynkowy rozpoczyna się - jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 20 lutego 1980 r. (V PZP 6/79, OSNC z 1980 r. nr 7-8, poz. 131) - ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym pracownik uzyskał prawo do urlopu (art. 291 § 1 k.p. w związku z art. 161 k.p.), chyba że szczególne przepisy kodeksu pracy lub innych aktów normatywnych przewidują obowiązek udzielenia przez zakład pracy urlopu w innych terminach.