Jak bronić się przed urzędem skarbowym

Skoro wiemy już, z kim mamy do czynienia w przypadku rozliczania się ze swoich podatków, pora uświadomić sobie również to, czym grozi spotkanie z urzędnikami organów podatkowych lub z inspektorem kontroli skarbowej. Zwykle „przygoda” podatnika z urzędem skarbowym zaczyna się albo od tzw. czynności sprawdzających, albo od kontroli podatkowej lub skarbowej.

Pierwszy bliższy kontakt z urzędnikami odbywa się z reguły w ramach czegoś, co przepisy Ordynacji podatkowej nazywają czynnościami sprawdzającymi. Przyjrzyjmy się zatem, z czym w takim przypadku mamy do czynienia.

Czynności sprawdzające, zgodnie z treścią art. 272 Ordynacji podatkowej, przeprowadzane są przez organy podatkowe pierwszej instancji. Celem tych czynności jest:

• sprawdzenie terminowości składania deklaracji podatkowych oraz terminowości wpłacania podatków przez podatników, płatników i inkasentów, a także stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów przedstawianych przy składaniu deklaracji oraz wpłacaniu podatków,

• ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności deklaracji oraz wpłacanych podatków z przedstawionymi dokumentami.

Czynności sprawdzające stanowią zatem wstępną kontrolę podatkową, a w konsekwencji integralną część prowadzonego przez organy podatkowe postępowania kontrolnego.

Analiza przepisów dotyczących czynności sprawdzających pozwala także na stwierdzenie, że jednym z celów, jakim służą te czynności, jest ograniczenie ryzyka związanego z zasadą samoobliczenia podatku. Bieżąca kontrola deklaracji podatnika i poprawności obliczania przez niego lub przez płatnika podatku pozwala bowiem na skorygowanie wysokości zobowiązania podatkowego bezpośrednio po terminie płatności tego podatku. A to, jak nietrudno się domyśleć, zmniejsza wysokość ewentualnych odsetek za zwłokę w przypadku wystąpienia zaległości podatkowej.

Świadczy o tym treść art. 274 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym, w przypadku gdy w toku czynności sprawdzających ustalono, że deklaracja zawiera błędy lub oczywiste omyłki albo też że wypełniono ją niezgodnie z obowiązującymi wymogami, organ podatkowy zwraca się do składającego deklarację o złożenie wyjaśnień oraz skorygowanie deklaracji, wskazując przyczyny wątpliwości, jakie rodzą informacje zawarte w deklaracji.