Kontrola ZUS - vademecum dla pracodawcy

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o s.u.s., do przeprowadzania czynności kontrolnych upoważnieni są inspektorzy kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którzy w związku z wykonywaniem wspomnianych czynności korzystają z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych (art. 95 ustawy o s.u.s.). Kontrola prowadzona przez inspektorów kontroli może obejmować następujące zagadnienia:

• zakres i sposób realizacji obowiązku zgłaszania do ubezpieczeń społecznych,

• prawidłowość i rzetelność obliczania składek, potrącania ich z przychodów ubezpieczonego oraz opłacania składek ubezpieczeniowych, innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest ZUS,

• ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, prawidłowość ich wypłacania oraz dokonywania rozliczeń z tego tytułu,

• prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o przyznanie świadczeń emerytalnych i rentowych,

• wystawianie zaświadczeń i przekazywanie informacji (zgłaszanie danych) dla celów ubezpieczeniowych,

• dokonywanie oględzin składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek.

W trakcie kontroli inspektorzy mogą żądać od pracodawców potrzebnej im dokumentacji, w tym kopii deklaracji rozliczeniowych, formularzy zgłoszeniowych, miesięcznych raportów imiennych itp. Prawidłowość wypełnienia odpowiednich druków jest oceniana w konfrontacji z aktami osobowymi ubezpieczonych pracowników oraz dokumentacją finansowo-księgową prowadzoną przez płatnika.

Inspektorzy kontroli ZUS mogą być także zainteresowani dokumentami dopuszczającymi dany podmiot do obrotu gospodarczego, np. odpis z rejestru handlowego lub z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Porównają dane umieszczone w formularzach ZUS z dokumentami płatnika składek. Zbadają przede wszystkim poprawność wpisanych numerów identyfikacyjnych, porównując je z danymi zawartymi w dokumentach źródłowych.