20 listopada 2001 r. Rada Ministrów przyjęła projekty ustaw proponujące istotne zmiany w dotychczasowym systemie świadczeń socjalnych i ubezpieczeniowych. Projekty te zawarte są w kompleksie tzw. ustaw okołobudżetowych. Sejm rozpoczął nad nimi pracę 4 grudnia 2001 r. w ramach debaty nad projektem budżetu na 2002 r. Rozwiązanie przyjęte przez parlament omówimy w jednym z kolejnych wydań „Poradnika GP” w 2002 r.

Projekt nowelizacji kodeksu pracy zakłada skrócenie wymiaru urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz większe uprawnienia ojców. Nowy wymiar urlopu macierzyńskiego ma wynosić:

• 16 tygodni przy pierwszym porodzie,

• 8 tygodni przy każdym następnym porodzie,

• 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Pracownicy wychowującej dziecko przysposobione, przysługiwałby urlop macierzyński w wymiarze 18 tygodni również przy pierwszym porodzie. Przyjęcie proponowanych rozwiązań oznaczałoby więc powrót do rozwiązań obowiązujących przed 1 stycznia 2000 r.

Po wejściu w życie omawianej nowelizacji kobieta będzie mogła, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, skrócić go i wcześniej wrócić do pracy. W takiej sytuacji pozostałą część urlopu będzie mógł wykorzystać ojciec dziecka.

Pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego kobieta będzie zobowiązana zgłosić pracodawcy najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Wraz z tym wnioskiem powinna złożyć pisemne oświadczenie pracownika - ojca wychowującego dziecko, o terminie zamierzonego rozpoczęcia korzystania z tego urlopu.

Proponuje się również skrócenie urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przyznawanego kobiecie, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub przyjęła dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej. W tym przypadku rząd chce ustalić wymiar urlopu na poziomie obowiązującym przed 26 maja 2001 r. Oznacza to, iż urlop ten, po wejściu w życie nowelizacji, udzielany będzie maksymalnie w wymiarze 14 tygodni (nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4 miesiąca życia). Natomiast pracownica, która przyjęła dziecko na wychowanie w wieku do jednego roku, będzie miała prawo do urlopu w wymiarze 4 tygodni.