Problematykę zwolnień grupowych reguluje ustawa z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (zwana ustawą o zwolnieniach grupowych).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych, jej przepisy stosuje się do pracodawców, u których następuje zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, w tym także, gdy zmiany te następują w celu poprawy warunków pracy lub warunków środowiska naturalnego, jeżeli powodują one konieczność zwolnienia określonej liczby pracowników. Ma to miejsce, jeśli zwolnienia obejmują co najmniej 10% załogi w zakładach zatrudniających do 1000 pracowników lub co najmniej 100 pracowników - w zakładach zatrudniających powyżej 1000 pracowników. Przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych stosuje się, gdy zwolnienia tych grup pracowników nastąpią jednorazowo lub w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące. Są to zwolnienia grupowe.

Przepisy ustawy stosuje się jednak nie tylko wówczas, gdy pracodawca zwalnia zbiorowo wskazane grupy pracowników, lecz również gdy dokonuje zwolnień indywidualnych na zasadach określonych w art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych. Chodzi o sytuacje, gdy:

• rozwiązuje z pracownikami umowy o pracę z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, w tym także, gdy zmiany te następują w celu poprawy warunków pracy lub warunków środowiska naturalnego, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający rozwiązanie stosunku pracy,

• zwolnienia następują w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące,

• zwolnienia obejmują nie więcej niż 10% załogi u pracodawców zatrudniających do 1000 pracowników lub nie więcej niż 100 pracowników u pracodawców zatrudniających powyżej 1000 pracowników.

Warunki te muszą być spełnione łącznie i być wyłączną przyczyną rozwiązania umowy z pracownikiem. Zgodnie z wyrokiem SN z 10 października 1990 r. (sygn. akt I PR 319/90; OSNCP z 1992 r. z. 11, poz. 204), są to sytuacje, w których bez zaistnienia tych przyczyn nie zostałaby podjęta przez pracodawcę indywidualna decyzja o zwolnieniu pracownika. Oprócz tych powodów mogą więc występować inne jeszcze okoliczności wpływające na rozwiązanie umowy o pracę z konkretnym pracownikiem, które jednak same w sobie, bez wystąpienia wcześniej tych przyczyn, nie doprowadziłyby do podjęcia decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy.