Przekształcenia spółek w aspekcie prawa podatkowego, handlowego i prawa pracy

Podatkowe aspekty przekształceń

Spółka cywilna jako podatnik

Odebranie spółce cywilnej z dniem 1 stycznia br. statusu przedsiębiorcy nie oznacza zmiany zasad jej opodatkowania. Nadal wspólnicy spółki cywilnej są podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych (zwanego dalej pdof), a spółka, zachowując dotychczasowy REGON i NIP, jest podatnikiem podatku od towarów i usług (zwanego dalej VAT). Oznacza to, że na gruncie prawa podatkowego spółka cywilna zachowała podmiotowość prawną. To właśnie spółka jest nadal podatnikiem, czyli podmiotem praw i obowiązków przewidzianych w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy o VAT, podatnikiem tego podatku może być m.in. jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, jeżeli dokonuje czynności mieszczących się w przedmiotowym zakresie tej ustawy. Aktualnie można by co prawda wyrazić wątpliwość, czy spółkę cywilną można uznać za jednostkę organizacyjną, skoro jest ona tylko umową między przedsiębiorcami, ale względy praktyczne, jak też stanowisko Ministerstwa Finansów każą zrezygnować z tych rozważań.

Pamiętaj, że

Mimo utraty podmiotowości prawnej spółka cywilna jest nadal podatnikiem, czyli podmiotem praw i obowiązków przewidzianych w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Zgodnie z pismem Ministerstwa Finansów z 4 stycznia br. (OS-5-033-1-BR/01), w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym spółka cywilna w dalszym ciągu posiada status podatnika jako podmiot nie mający osobowości prawnej. Tym samym w zakresie opodatkowania spółki cywilnej podatkiem VAT nie zaszły żadne zmiany i kontynuowane są po prostu dotychczasowe rozliczenia na zasadach ciągłości.

Zachowanie przez spółkę cywilną podmiotowości w sferze VAT i utrata tej podmiotowości na gruncie prawa cywilnego stwarza komplikacje praktyczne, m.in. rodząc wątpliwości co do sposobu określenia w fakturze VAT podmiotu dokonującego transakcji. Zgodnie z § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 109, poz. 1245 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2001 r. nr 50, poz. 521), faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy, a więc oznaczenie przedsiębiorcy – firmę lub nazwę przedsiębiorcy ze wskazaniem formy prawnej, a w przypadku osoby fizycznej – imię i nazwisko przedsiębiorcy oraz nazwę, pod którą wykonuje działalność gospodarczą. Zgodnie zaś z art. 4 pkt 7 prawa działalności gospodarczej przez oznaczenie przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną należy rozumieć imię i nazwisko przedsiębiorcy oraz nazwę, pod którą wykonuje działalność gospodarczą. Przepis ten ma zastosowanie m.in. do wspólników spółek cywilnych, którzy są osobami fizycznymi i jednocześnie przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.