Sprawozdania finansowe w ujęciu księgowym

Bilans

Bilans jest dokumentem księgowym sporządzanym na koniec roku obrotowego na dzień bilansowy (przeważnie na 31 grudnia), a niekiedy – również w ciągu roku, np. w przypadku dzielenia istniejącej jednostki na dwie odrębne; klęski żywiołowej, w wyniku której nastąpiły straty w majątku oraz zniszczenie dokumentów i ewidencji księgowej (należy dokonać spisów z natury i sporządzić bilans rozpoczęcia); w przypadku postawienia jednostki w stan likwidacji, oraz na skutek ogłoszenia upadłości jednostki sporządzającej bilans itp. (art. 12 ustawy o rachunkowości); gdy ze względów podatkowych jednostka sporządza bilans na inny dzień, np. gdy cykle produkcyjne są inne niż rok kalendarzowy.

Bilans jest dokumentem księgowym w formie zestawienia łączącym dwa okresy (lata), dla kończącego się roku dokument ten jest bilansem końcowym (bilansem zamknięcia), zaś dla rozpoczynającego się roku bilansem początkowym (bilansem otwarcia). Bilans jest integralną częścią składową sprawozdania finansowego, rocznym wzorem sprawozdawczym, który zawiera informację o stanie majątkowym i o sytuacji finansowej jednostki gospodarczej. Z uwagi na uniwersalną przydatność danych zawartych w bilansie, jest on traktowany jako dokument sporządzany dla potrzeb zewnętrznych i ma również zastosowanie w zarządzaniu jednostką, gdyż zaspokaja jej potrzeby wewnętrzne w kwestii bieżącej informacji o stanie majątku jednostki gospodarczej i źródłach finansowania tego majątku.

O ile jednak bilans sporządzany dla potrzeb zewnętrznych wynika z ewidencji księgowej, prowadzonej zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, uwzględnia obowiązujące zasady wyceny składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia, to bilans zarządczy sporządzany dla potrzeb wewnętrznych może zawierać odmienną wycenę składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia.

Dla potrzeb wewnętrznych odbiorców sprawozdawczości informacje dostarczane przez bilans roczny mogą być niewystarczające. Dlatego dla celów sprawozdawczości zarządczej, jednostki gospodarcze mogą obciążać się dodatkowym obowiązkiem sporządzania bilansów kwartalnych, a niekiedy również bilansów miesięcznych lub ich fragmentów w odpowiadającej im formie ułatwiającej podejmowanie decyzji.