Nowa spółka z o.o.

Szczególne uregulowania spółek z o.o.

Spółka jednoosobowa

Jednoosobowa spółka z o.o. umożliwia osobie prowadzącej działalność gospodarczą ograniczenie swej odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w związku z tą działalnością jedynie do części jej majątku wniesionego jako wkłady na kapitał zakładowy spółki. Jednoosobowa spółka z o.o. powstaje na podstawie aktu założycielskiego, który jest ścisłym odpowiednikiem umowy wieloosobowej spółki z o.o. Jednoosobowe spółki z o.o. były dopuszczalne na gruncie k.h. i stanowią obecnie rozpowszechnioną grupę. Kodeks spółek handlowych zezwala na korzystanie z tej formy spółki, wprowadza jednak bardzo istotne zmiany w zakresie jej regulacji.

Po pierwsze, rozstrzygnięta została kwestia dopuszczalności tzw. wtórnego powstania jednoosobowej spółki z o.o., której jedynym wspólnikiem jest inna jednoosobowa spółka z o.o. Kodeks handlowy przewidywał ogólnie (art. 158 § 3 k.h.), że jedynym wspólnikiem spółki z o.o. nie może być inna spółka z o.o. składająca się z jednego wspólnika, nie określał jednak prawnych konsekwencji zaistnienia takiej sytuacji. W związku z tym przyjmowano w praktyce, że jednoosobowa spółka z o.o. nie może zostać założona wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z o.o. pod rygorem nieważności, co doprowadziłoby do odmowy wpisu takiej spółki do rejestru przez sąd, ale może stać się jedynym wspólnikiem w innej spółce z o.o. bez żadnych sankcji już po rejestracji tej ostatniej, czyli wtórnie, tj. wskutek np. zbycia, dziedziczenia lub umorzenia udziałów. Obecnie k.s.h. wyraźnie określa (art. 151 § 2 k.s.h.), że spółka z o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z o.o. Porównanie treści odpowiednich przepisów dawnego kodeksu i nowego prowadzi do wniosku, że ograniczenie omawianego zakazu tylko do etapu zawiązania spółki oznacza dopuszczenie możliwości nabycia wszystkich udziałów w spółce z o.o. przez jednoosobową spółkę z o.o. Należy zarazem uznać, że dozwolone jest obecnie zawiązanie spółki z o.o. wyłącznie przez jednoosobową spółkę akcyjną, która jest na gruncie k.s.h. w pełni dopuszczalna. Po drugie, fakt, że spółka jest jednoosobowa, winien być każdorazowo wyraźnie zgłoszony do rejestru przedsiębiorców, zarówno przy zakładaniu spółki, jak i w przypadku, gdy wszystkie udziały znajdą się w ręku jednej osoby po rejestracji spółki wskutek ich zbycia lub innych zdarzeń prawnych, przy czym należy zawsze podać dokładny adres jedynego wspólnika (art. 166 § 2 i 3 k.s.h.). Po trzecie, wszystkie oświadczenia woli jedynego wspólnika składane spółce wymagają formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, chyba że dla danej czynności prawnej zastrzeżona jest przez ustawę inna forma szczególna (art. 173 § 1 k.s.h.), przy czym może tu wchodzić w grę jedynie forma „mocniejsza”, tj. aktu notarialnego, pod rygorem nieważności (art. 73 § 2 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h.). Omawiany zapis oznacza, że w przypadku podpisywania umowy przez jedynego wspólnika z jego spółką wystarczy poświadczyć notarialnie podpis wspólnika działającego we własnym imieniu, nie zaś osoby reprezentującej spółkę (innej niż ten wspólnik). Jeśli jednak jedyny wspólnik jest zarazem jedynym członkiem zarządu swej spółki, to wówczas każda czynność prawna dokonywana pomiędzy nim a reprezentowaną przezeń spółką wymaga dla swej ważności formy aktu notarialnego, przy czym o dokonaniu takiej czynności notariusz jest obowiązany zawiadomić sąd rejestrowy przesyłając mu wypis danego aktu notarialnego celem dołączenia do akt rejestrowych (art. 173 § 2 i 3 k.s.h.). Należy uznać, że wymóg ten nie będzie miał zastosowania w przypadku, gdy spółka będzie reprezentowana przy danej czynności prawnej przez prokurenta bądź pełnomocnika będącego inną osobą niż jedyny wspólnik.