Zastaw na udziale w spółce z o.o. - aspekty podatkowe

Zastaw jest prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zastawu bez względu na to, czyją własnością stanie się ten przedmiot, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela przedmiotu, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.

Przepisy ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych² (k.s.h.) dozwalają na ustanowienie zastawu na udziale w spółce z o.o., przy czym umowa spółki może ograniczać tę możliwość, np. przez konieczność uzyskania zgody określonego organu spółki na zawarcie przez wspólnika umowy zastawu. Ograniczenia takie (winkulacja udziału) są skuteczne dokładnie w takim zakresie, w jakim przewiduje to umowa spółki, aczkolwiek nie mogą oznaczać całkowitego wyłączenia dopuszczalności ustanowienia zastawu. Odmowa udzielenia przez upoważniony organ zgody na zastawienie udziału jest jednak definitywna i w tym zakresie wspólnik nie może nic zrobić.

Zgodnie z art. 187 § 1 k.s.h., o ustanowieniu zastawu na udziale w spółce z o.o. zainteresowani (zastawnik, zastawca udziału) zawiadamiają spółkę i przedstawiają dowód ustanowienia zastawu. O ustanowieniu zastawu nie może więc zawiadomić inna osoba, np. osoba trzecia, wierzyciel wspólnika inny niż zastawnik. Tylko zastawca i zastawnik mają bowiem pełną wiedzę o transakcji zawartej między nimi. Nie oznacza to jednak, że zawiadomienia nie może dokonać pełnomocnik (w tym prokurent zainteresowanego będącego przedsiębiorcą podlegającym obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców) czy przedstawiciel ustawowy jednej z tych osób.