Koszty sądowe i koszty zastępstwa procesowego w sprawach cywilnych

Zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach cywilnych reguluje ustawa z 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.).

Koszty sądowe to koszty przypadające od uczestnika na rzecz sądu. Obejmują one opłaty sądowe i zwrot wydatków.

Do wydatków należą w szczególności: diety i koszty podróży należne sędziom i pracownikom sądowym z powodu dokonywania czynności poza siedzibą sądu oraz ryczałt należny im za dokonywanie oględzin w sprawach dotyczących nieruchomości rolnych położonych poza miejscowością będącą siedzibą sądu; należności świadków, biegłych i tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych w danej sprawie; opłaty należne innym osobom lub instytucjom, koszty opłat telefonicznych i telegraficznych, koszty przewozu osób, zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania; koszty ogłoszeń.

Opłatami sądowymi są natomiast wpis i opłata kancelaryjna. Opłatę kancelaryjną pobiera się za klauzulę wykonalności, stwierdzenie prawomocności, odpisy zaświadczeń, wyciągi oraz inne dokumenty wydawane na podstawie akt. Szczegółowo kwestię ustalania wysokości i zasad poboru wpisu i opłat kancelaryjnych reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.

Do uiszczenia kosztów sądowych zasadniczo zobowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki.

Pismo wnoszone przez kilka osób podlega jednej opłacie. Jeżeli jednak przedmiotem sprawy są roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej oraz prawnej (współuczestnictwo formalne), każdy współuczestnik uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swego roszczenia lub zobowiązania.