VAT w Unii Europejskiej - założenia ramowe

Przystąpienie Polski do Wspólnoty Europejskiej, zaplanowane na 1 maja 2004 r., oznacza konieczność dostosowania polskiego prawa do porządku prawnego Wspólnoty. Dotyczy to również podatków, w tym przede wszystkim podatków pośrednich, których harmonizacja, ze względu na ich charakter (w największym stopniu oddziałują na osiągnięcie celów zapisanych w Traktacie z 25 marca 1957 r. ustanawiającym Wspólnotę Europejską - dawna EWG), jest we Wspólnocie obecnie najbardziej zaawansowana. U podstaw tego procesu legł art. 93 wspomnianego traktatu, który obliguje organy Wspólnoty do uchwalania przepisów zmierzających do harmonizacji ustawodawstwa dotyczącego podatku obrotowego, akcyzy i innych podatków pośrednich w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego. Realizując to upoważnienie, Rada Wspólnoty Europejskiej przyjęła 17 maja 1977 r. Dyrektywę nr 77/388/EWG w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednoliconą podstawę opodatkowania (VI Dyrektywa). Dyrektywa ta, wielokrotnie nowelizowana, stanowi obecnie podstawowy akt prawa wspólnotowego z zakresu podatku od wartości dodanej (VAT). Należy jednak nadmienić, iż jej wydanie zostało poprzedzone wcześniejszymi dyrektywami Rady, szczególnie pierwszą i drugą Dyrektywą z 11 kwietnia 1967 r., które zapoczątkowały proces harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych. Celem tego procesu jest zapewnienie w ramach Wspólnoty neutralności w odniesieniu do pochodzenia towarów, a w konsekwencji eliminacja konkurencji podatkowej między państwami członkowskimi. Ma temu służyć zniesienie systemu opodatkowania importu oraz zwolnienie od podatku przy eksporcie w handlu między państwami członkowskimi, a także ujednolicenie (zbliżenie) pojęć składających się na elementy konstrukcyjne podatku od wartości dodanej. Nadrzędnym zaś celem jest utworzenie jednolitego, wspólnego rynku mającego cechy rynku wewnętrznego, bez ograniczeń w swobodnym przemieszczaniu się osób, przepływie towarów, usług i kapitałów (tzw. swobody podstawowe).