Wydatki ponoszone przed rejestracją spółki kapitałowej

Spółki kapitałowe - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna - posiadają osobowość prawną, zgodnie bowiem z art. 33 Kodeksu cywilnego¹ osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Artykuł 12 Kodeksu spółek handlowych² stanowi, iż spółka kapitałowa w organizacji z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców³ staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną oraz staje się podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji.

Przed wpisem spółki kapitałowej do rejestru, a tym samym przed nabyciem przez nią osobowości prawnej, można więc wyróżnić dwa stadia:

1) - stadium, w którym założyciele przeprowadzają rokowania zmierzające do zawarcia umowy spółki (w przypadku spółki akcyjnej - statutu spółki), przeprowadzają ekspertyzy techniczne, ekonomiczne, finansowe lub uzyskują porady prawne. Warto zwrócić uwagę, iż w spółce akcyjnej na tym etapie (w okresie przed powstaniem spółki w organizacji) - zgodnie z art. 323 § 4 k.s.h. - do praw i obowiązków oraz odpowiedzialności założycieli spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej w organizacji. Brak natomiast analogicznego przepisu odnośnie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W polskiej praktyce rzadko zdarza się, aby negocjujące strony zawierały odrębną umowę organizującą proces tworzenia spółki - z reguły dotyczy to jedynie wielkich przedsięwzięć gospodarczych. Umowa taka może regulować kwestię odpowiedzialności strony, która w sposób zawiniony uniemożliwi zawarcie umowy spółki, za koszty poniesione w toku rokowań przez pozostałe strony porozumienia;