Aport środków trwałych i obrotowych

Aport (z franc. apporte) to wkład w utworzenie lub powiększenie majątku, który daje prawo do udziału w zyskach. Osoby fizyczne i prawne mogą wnosić: aport finansowy (pieniężny), aport rzeczowy w postaci maszyn, hal produkcyjnych, licencji, patentów i in. oraz aport umiejętności, kompetencji technicznych i zawodowych.

Aporty pieniężne i rzeczowe włączane są do majątku spółki i mogą być uznane za wkład w tworzeniu lub podwyższaniu jej kapitału¹.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 5a ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu VAT podlega wydanie towarów lub świadczenie usług w zamian za czynności nie podlegające opodatkowaniu. Przepis ten, zdaniem resortu finansów, obejmuje między innymi czynność wniesienia aportu w zamian za udziały w spółce. W § 67 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zwalnia się od VAT wkłady niepieniężne (aporty) wnoszone do spółek prawa handlowego i cywilnego. Takie stanowisko resortu finansów, uznające czynność wniesienia aportu za podlegającą ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i jednocześnie korzystającą ze zwolnienia przewidzianego w § 67 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, zostało potwierdzone w piśmie Ministerstwa Finansów z 30 kwietnia 1999 r. (nr PP1-7200-36-99/AS). Zgodnie z jego treścią „wkłady niepieniężne (aporty) wnoszone do spółek prawa handlowego i cywilnego zwolnione są od podatku od towarów i usług, zgodnie z brzmieniem § 73 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym...”. Zdaniem autora stanowisko takie może budzić kontrowersje. Nie znajduje ono potwierdzenia w wyroku NSA z 29 października 2001 r. wydanym w składzie 7 sędziów (sygn. akt FSA1/01). Obradujący początkowo w trzyosobowym składzie Naczelny Sąd Administracyjny miał wątpliwości, czy wniesienie do spółki prawa handlowego aportu jest wydaniem towaru lub świadczeniem usługi w zamian za czynności nie podlegające opodatkowaniu, tzn. czy wniesienie aportu jest czynnością objętą zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług. W rezultacie siedmioosobowy skład NSA stwierdził, że art. 2 ust. 3 pkt 5a ustawy o VAT nie stanowi wystarczającej podstawy do przyjęcia, że wniesienie aportu podlega VAT. Wniesieniu aportu jako oświadczeniu woli wspólnika nie towarzyszy żadna czynność wzajemna ze strony spółki otrzymującej aport. Nie można zatem uznać wniesienia aportu za czynność opodatkowaną, nawet jeżeli wynika to z przepisów wykonawczych, tj. rozporządzenia.