Ustanowienie kuratora sądowego dla osoby nieobecnej a VAT

Właściwe oznaczenie nabywcy i sprzedawcy jest jednym z warunków prawidłowego wystawienia faktury. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjmowanie lub wystawianie faktur na nazwisko zmarłego świadczy o ignorowaniu nie tylko podstawowych zasad ustawy o VAT, ale również przepisów Ordynacji podatkowej, przewidujących obowiązek rzetelnego i prawidłowego prowadzenia dokumentacji księgowej. Zgodnie z tezą wyrażoną przez NSA „faktura, która wskazuje zupełnie innego nabywcę towaru niż podatnik, nie może być uznana za wystawioną zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 1993 r. o VAT, nie może też stanowić zgodnie z jej art. 25 ust. 1 pkt 4a podstawy do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony wynikający z takiej faktury” (orzeczenie NSA z 21 stycznia 1999 r., sygn. akt I SA/Wr 790/97, nie publikowane). Według stanowiska NSA prawdziwe kuriozum stanowi przypadek, gdy nie jest do końca wyjaśniona kwestia, czy podatnik reprezentowany przez kuratora sądowego żyje, czy też zmarł.

Zgodnie z art. 601 Kodeksu postępowania cywilnego dla osoby nieobecnej, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, w tym również realizować uprawnień wynikających z własności nieruchomości, a nie ma pełnomocnika, ustanawia kuratora, na wniosek osoby zainteresowanej, sąd opiekuńczy miejsca ostatniego zamieszkania lub pobytu takiej osoby. Z przepisu tego wynika, że na kuratorze ciąży obowiązek ochrony istotnych interesów osoby nieobecnej. Tym samym przede wszystkim kurator ma interes prawny w ustaleniu okoliczności dotyczących osoby, którą reprezentuje, a więc w uzyskaniu informacji o ewentualnym zgonie, numerze PESEL oraz wszelkich informacji niezbędnych do realizacji obowiązków wynikających z przepisów o VAT, jak również objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym NIP. Należy zaznaczyć, że zakres obowiązków kuratora powołanego dla osoby nieobecnej określa art. 184 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym kurator powinien przede wszystkim postarać się o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomić ją o stanie jej spraw.