Przedawnienie dodatkowego zobowiązania w VAT

Przedawnienie to instytucja prawna wiążąca z upływem czasu pewne niekorzystne dla uprawnionego, określone prawem, skutki biernego zachowania się uprawnionego. Przy czym - jeśli chodzi o prawo podatkowe - podmiotem uprawnionym jest Skarb Państwa. Problematyka przedawnienia została uregulowana w art. 68 i 70 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.). Regulacja ta jest o wiele szersza niż obowiązująca do końca 1996 r. na podstawie ustawy o zobowiązaniach podatkowych (Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.). Ustawa o zobowiązaniach zajmowała się jedynie zagadnieniem przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej oraz przedawnieniem zobowiązań podatkowych. Ordynacja natomiast dodatkowo reguluje kwestię przedawnienia prawa do wydania decyzji o utracie ulgi podatkowej, przedawnienie należności płatników i inkasentów, zawieszenie biegu terminu przedawnienia, przerwanie terminu przedawnienia.

Artykuły 68 i 70 Ordynacji regulują w rzeczywistości dwie różne instytucje prawne. Zgodnie z art. 68 § 1 zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Natomiast stosownie do art. 70 § 1 zobowiązania podatkowe przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Pierwszy z zacytowanych przepisów reguluje przedawnienie prawa do wydania decyzji ustalającej. Drugi - przedawnienie zobowiązanie podatkowego. Ustawa o zobowiązaniach podatkowych w podobny sposób rozdzielała te instytucje w art. 7 i 30, z tym że w art. 7 termin przedawnienia był liczony od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Obecnie termin ten powiązano z faktem doręczenia decyzji.