Podatnicy zobowiązani do określania kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą niepodlegającą opodatkowaniu

Podatnicy zobowiązani do określania kwot podatku naliczonego związanego ze sprzedażą niepodlegającą opodatkowaniu

W związku z nowelizacją art. 20 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) konieczne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, których grup podatników dotyczy ten przepis, tj. czy tylko podatników dokonujących jednocześnie trzech rodzajów sprzedaży – opodatkowanej VAT, zwolnionej oraz niepodlegającej opodatkowaniu, czy także podatników dokonujących tylko dwóch rodzajów sprzedaży – opodatkowanej i niepodlegającej opodatkowaniu.

Udzielenie tej odpowiedzi wydaje się pozornie niezbyt skomplikowane – w art. 20 ust. 1 ustawy jest bowiem mowa o podatnikach dokonujących jednocześnie sprzedaży towarów opodatkowanych i zwolnionych od podatku oraz wykonujących czynności nie wymienione w art. 2 ustawy.

Adresatem art. 20 ustawy byliby więc tylko podatnicy, u których występują łącznie trzy rodzaje sprzedaży. Ograniczanie się jednak do wykładni językowej przy interpretacji przepisów ustawy o VAT okazuje się w wielu przypadkach niewystarczające, gdyż prowadziłoby do sytuacji nieracjonalnych. Przykładem najpełniej ilustrującym, dokąd prowadziłoby ograniczenie się do wykładni językowej przy interpretacji ustawy o VAT, jest art. 4, a więc przepis zawierający definicje towaru, usługi, które należy uwzględniać w następujących po tym artykule przepisach. Ustawodawca użył bowiem sformułowania „ilekroć w dalszych przepisach jest mowa na przykład o usługach, rozumie się...” Nie zauważył jednak, że art. 4 następuje po art. 2, w którym zostały określone czynności będące przedmiotem opodatkowania VAT, w tym także – jako jedna z tych czynności – odpłatne świadczenie usług. W efekcie powstaje pytanie, jakie czynności należy rozumieć przez pojęcie usługi w art. 2.

W konsekwencji takiej regulacji można byłoby dojść do wniosku, że w ogóle nie jest możliwe określenie przedmiotu opodatkowania VAT. Oczywiście byłoby to niedorzeczne i dlatego powszechnie przyjęto, że definicje z art. 4 ustawy o VAT mają zastosowanie także do przepisów poprzedzających ten artykuł. Do takich właśnie należałaby sytuacja, w której podatnik mógłby dokonać odliczenia części podatku związanego jednocześnie ze sprzedażą opodatkowaną VAT, zwolnioną od VAT oraz niepodlegającą opodatkowaniu, a nie mógłby tego zrobić, gdyby nie wystąpiła sprzedaż zwolniona. Dlatego więc odwołując się do przedstawionego wcześniej celu, którym się kierował ustawodawca nowelizując art. 20 ustawy, należy wyrazić pogląd, iż uregulowania zawarte w tym przepisie mają zastosowanie także wówczas, gdy u podatnika wystąpi sprzedaż opodatkowana oraz sprzedaż niepodlegająca opodatkowaniu.