Odliczanie VAT w praktyce
Kiedy przysługuje prawo do odliczenia VAT
Odliczanie podatku naliczonego to jedno z najważniejszych uprawnień każdego czynnego podatnika podatku od towarów i usług. Powtarzam to przy okazji każdej wypowiedzi na temat tego mechanizmu i jest to zgodne z prawdą. Być może dlatego, że na każdym kroku przypominamy o zasadzie neutralności, części osób zajmujących się podatkami wydaje się, że jest to prawo naturalne, pierwotne i bezwzględne. Niestety, nie do końca tak to działa. Wbrew temu, co wyobrażają sobie niektórzy podatnicy, nie jest to uprawnienie nienaruszalne, przysługujące już tylko z tego powodu, że podmiot ma status czynnego podatnika VAT, a jeżeli organ twierdzi, że ów podatnik nie ma prawa do odliczenia, to musi wykazać, że istotnie tak jest. W praktyce jest to bardziej skomplikowane.
Ramka 1
• Podatnik musi wykazać, że istnieje związek pomiędzy podatkiem naliczonym a czynnościami z pra- wem do odliczenia. Powiązanie nie musi być bezwzględnie z konkretną, zidentyfikowaną czynnością.
• Sam fakt, że nabywca jest czynnym podatnikiem VAT, nie wystarczy, by podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.
• Aby wystąpił podatek naliczony, musi istnieć VAT należny, z którego wynika taki podatek naliczony.
• W celu skutecznego odliczenia podatku naliczonego należy dysponować odpowiednim źródłem podatku naliczonego.
• Aby skutecznie odliczyć podatek naliczony, należy właściwie zidentyfikować termin odliczenia.
Zagadnienie odliczania VAT naliczonego – jeżeli uwzględnimy w nim wszelkie ograniczenia, preproporcję, odliczanie częściowe, a następnie korekty – jest bardzo obszerne. Dlatego przy pisaniu niniejszego poradnika, z uwagi na ograniczoną objętość, stałem przed dylematem: napisać ogólnie, odnosząc się do wszystkich zagadnień, czy wybrać niektóre z nich i odnieść się do nich bardziej szczegółowo. Oba rozwiązania mają zalety i wady, ale tym razem wybrałem to drugie. Postanowiłem się skupić głównie na podstawowym wymogu odliczania VAT, kwestii celowości jako związku z działalnością, oraz zagadnieniu należytej staranności i dobrej wiary.