Ochrona sygnalistów konieczna także w sferze budżetowej

Większość przepisów ustawy z 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz.U. poz. 928; dalej: u.o.s.) wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 25 września 2024 r. [ramka 1] Do tego czasu pracodawcy, zarówno publiczni, jak i prywatni, muszą wdrożyć właściwe rozwiązania, które umożliwią sygnalistom zgłaszanie nieprawidłowości związanych z pracą i zapewnią im właściwą ochronę.

JAK ZGŁASZAĆ NIEPRAWIDŁOWOŚCI

Państwa członkowskie UE zostały zobligowane do zapewnienia osobom mającym informacje o naruszeniach prawa możliwości ich zgłaszania poprzez:

1) zgłoszenie wewnętrzne – polegające na przekazaniu informacji o naruszeniu prawa pracodawcy za pośrednictwem kanałów zgłoszeń, zorganizowanych przez pracodawcę;

2) zgłoszenie zewnętrzne – polegające na przekazaniu informacji o naruszeniu prawa właściwemu organowi publicznemu lub

3) ujawnienie publiczne – polegające na podaniu informacji o naruszeniu prawa do wiadomości publicznej, na warunkach określonych w przepisach.

Zgodnie z u.o.s. zgłoszenia zewnętrzne są przyjmowane przez rzecznika praw obywatelskich. Rzecznik dokonuje wstępnej weryfikacji zgłoszenia i przekazuje je do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych.

Zgłoszenia zewnętrzne będą przyjmowane i rozpoznawane także przez organy publiczne, w przypadku gdy zgłoszenie dotyczy naruszeń prawa w dziedzinie należącej do zakresu działania tego organu.

W tym artykule będziemy rozważać działania podmiotów publicznych jako pracodawców i ich obowiązki w zakresie rozpoznawania zgłoszeń wewnętrznych. Ważne jest to, że sygnalista może dokonać zgłoszenia wewnętrznego lub zewnętrznego według własnego wyboru. Zachęca się jednak do korzystania z kanałów zgłoszeń wewnętrznych organizowanych przez pracodawców.

KTO musi STOSOWAć USTAWę

Wiele obowiązków związanych z utworzeniem wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości, opracowaniem procedury zgłoszeń wewnętrznych oraz przeprowadzaniem postępowań wyjaśniających u.o.s. nakłada na pracodawców.