Amortyzacja w pytaniach i odpowiedziach

Zagadnienia o wielkim znaczeniu dla rozliczeń w CIT i PIT

Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, a w efekcie amortyzacja od ich wartości początkowych, to dla wielu podatników istotne pozycje w rozliczeniach podatkowych. W praktyce niejednokrotnie przedsiębiorcy mają wątpliwości co do tego, które składniki majątku stanowią środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a które nie mają takiego statusu. Z kolei, jeżeli zostaną one prawidłowo zidentyfikowane, to często pojawia się pytanie, jak wyznaczyć ich wartość początkową. Niejednokrotnie obserwuję w praktyce, że podatnicy na wszelki wypadek zaliczają wydatki do wartości początkowej, zamiast ujmować je na bieżąco w kosztach podatkowych. Niekiedy dotyczy to niemałych kwot. Zdaje się to bezpieczniejszym rozwiązaniem, jednak tak jest tylko pozornie. Należy bowiem pamiętać, że organ podatkowy ma prawo weryfikować wartość początkową składnika majątku, a w efekcie również ją kwestionować – aż do przedawnienia się zobowiązania podatkowego za rok, w którym był uwzględniony w kosztach podatkowych ostatni odpis amortyzacyjny. Stwierdzenie, że doszło do zawyżenia wartości początkowej, często prowadzi do utraty przynajmniej części kosztu, gdyż po przedawnieniu się roku, w którym dany koszt mógł być ujęty w rachunku podatkowym w sposób bezpośredni, podatnik nie odzyska już możliwości jego aktywacji podatkowej, a organ pomniejszy jego wartość o odpowiednią część wartości początkowej i koszty definiowane takimi odpisami. Warto o tym pamiętać.

Jednak niniejszy poradnik w znacznej części jest poświęcony zagadnieniom dotyczącym środków trwałych, całkiem niedawno zostały bowiem w istotny sposób zmienione normujące je przepisy. Nowe rozwiązania wzbudziły przy tym wiele kontrowersji, zwłaszcza że można mieć wrażenie, iż sam prawodawca nie do końca miał świadomość, w jakim celu je wprowadza. Chodzi o zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych.

Unormowania te przez cały czas budzą dość dużo emocji i jednocześnie zastrzeżeń, czego przykładem, a może skutkiem, jest zarysowany spór w orzecznictwie, który jednak – jak dowodzę w poradniku – nie jest tak korzystny dla podatników, jak mogłoby się wydawać. Udzielając odpowiedzi na pytania, odnoszę się do tego zagadnienia, wskazując, jak i kiedy stosować zakaz amortyzacji, w jakich okolicznościach nie ma on zastosowania.