aktualności

Komitety wyborcze muszą stosować prawo bilansowe

Na osobach i podmiotach zaangażowanych w kampanię przed wyborami do Sejmu i Senatu ciążą szczególne obowiązki finansowe i te związane z rachunkowością. Jedną z powinności jest przygotowanie sprawozdania, a od 30 września br. wszedł w życie nowy akt wykonawczy w tej sprawie

Na wstępie należy podkreślić, że komitety wyborcze są zobowiązane do prowadzenia rachunkowości zgodnie z ustawą z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 295; dalej: u.r.). Oczywiście dokonując zapisów w księgach rachunkowych, muszą pamiętać o szczegółowych regulacjach wynikających z ustawy z 5 stycznia 2011 r. ‒ Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1277; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 497). Chodzi tu szczególnie o dział I, rozdział 15 „Finansowanie kampanii wyborczej” i jego przepisy wykonawcze. Określa on zasady pozyskiwania przychodów, dokonywania wydatków i prowadzenia gospodarki finansowej przez komitety wyborcze oraz odpowiedzialności za zobowiązania majątkowe komitetu. Przewiduje też obowiązek przedłożenia Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) sprawozdania wyborczego komitetu, które może ona przyjąć bądź odrzucić.

Do tego komitety powinny brać pod uwagę ustawę z 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1215). Z punktu widzenia rachunkowości i sprawozdawczości kluczowe znaczenie ma też obowiązujące od 30 września br. rozporządzenie ministra finansów z 27 września 2023 r. w sprawie sprawozdania finansowego komitetu wyborczego (Dz.U. poz. 2065). Poprzednie rozporządzenie z 2011 r. zostało uchylone na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 497).

Księgi rachunkowe

Czynności wyborcze w imieniu partii politycznych, koalicji wyborczych partii politycznych i wyborców, zgodnie z przepisami kodeksu wyborczego, wykonują komitety wyborcze od dnia ich utworzenia. Przy czym komitet wyborczy czynności prawne, w tym związane z pozyskiwaniem środków finansowych na kampanię wyborczą i ich wydatkowaniem, może podejmować po wydaniu przez PKW postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o jego utworzeniu. Jest to więc data, na którą otwiera się księgi rachunkowe zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 u.r. Musi o tym pamiętać przede wszystkim pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który zgodnie z art. 127 par. 1 kodeksu wyborczego prowadzi gospodarkę finansową komitetu i ponosi za nią odpowiedzialność. Pełnomocnik komitetu jest więc kierownikiem jednostki w rozumieniu przepisów u.r. Oczywiście, tak jak w przypadku innych jednostek, pełnomocnik finansowy może upoważnić inne osoby do podejmowania określonych czynności związanych z dokonywaniem wydatków komitetu wyborczego w jego pomocniczych strukturach terenowych. Nie zwalnia go to jednak z odpowiedzialności za całokształt gospodarki finansowej komitetu.