procedura

Ciąża, delegowanie czy śmierć nie zatrzyma procesu karnego

Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje przepisy, dzięki którym nie trzeba będzie zaczynać na nowo sprawy po zmianie składu. Na razie jednak tylko w ograniczonym zakresie

W odróżnieniu od procedury cywilnej, w której zmiany składu orzekającego nie wpływają na tok postępowania sądowego, w prawie karnym jedną z kardynalnych reguł jest zasada niezmienności składu. Zgodnie z art. 402 par. 2 kodeksu postępowania karnego, jeżeli skład sądu uległ zmianie, to rozprawę prowadzi się od początku. W dodatku bezwzględną przyczyną odwoławczą, którą zgodnie z art. 439 k.p.k. sąd bada z urzędu, jest nieobecność któregokolwiek z członków składu na całej rozprawie.

Oznacza to, że w przypadku śmierci, delegowania czy urlopu macierzyńskiego (niezależnie, czy sędziego, czy ławnika) postępowanie trzeba prowadzić od nowa, nawet jeśli został zamknięty przewód sądowy i pozostało już tylko wydać wyrok. W 2021 r., gdy opisywaliśmy komplikacje wynikające w praktyce z zasady niezmienności składu, prof. Marcin Warchoł, wiceminister sprawiedliwości, zapewniał, że resort dostrzega ten problem i będzie on rozwiązany przy następnej nowelizacji procedury.