Podsumowanie 2021 roku: najważniejsze wyroki sądów administracyjnych odnoszące się do działalności samorządu

Sąd i sygnatura sprawy

Teza orzeczenia

Komentarz - wnioski dla JST

Zakaz stałych opłat za udostępnienie informacji publicznej

Wyrok NSA z 4 listopada 2021 r., sygn. akt III OSK 437/21

Artykuł 15 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej nie zawiera upoważnienia dla starosty do tworzenia w drodze zarządzenia jakiejkolwiek taryfy opłat za udostępnienie informacji publicznej. Nie zawiera on też szczególnej kompetencji w tym zakresie dla innych organów gminy ani też podstawy prawnej do ustalenia generalnych stawek opłat.

Orzeczenie NSA odnosiło się do zarządzenia starosty w sprawie ustalenia wysokości dodatkowych kosztów związanych z udostępnieniem informacji publicznej. NSA podkreślił, że z art. 15 ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2176; ost.zm. 1641; dalej: u.d.i.p.) wynika, że opłaty za udostępnienie informacji publicznej nie mogą być wprowadzone w formie generalnego cennika bądź stawek ryczałtowych. Przepis ten stanowi, że w sytuacjach wyjątkowych organ zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej może pobrać opłatę, jeżeli sposób udostępnienia informacji wskazany we wniosku osoby żądającej dostępu do takiej informacji powoduje powstanie dodatkowych kosztów. To rozwiązanie jest wyjątkiem od zasady, że udostępnienie danych jest bezpłatne.

Prawo do pobierania opłaty może więc dotyczyć tylko dodatkowych kosztów związanych z żądanym (konkretnym) sposobem udostępnienia informacji. Zdaniem NSA nie można wydawać generalnych cenników, gdyż użyte w art. 15 ust. 1 u.d.i.p. sformułowanie „dodatkowe koszty” wskazuje, że nie chodzi o wszelkie wydatki związane z żądaniem udostępnienia informacji publicznej. Kosztem dodatkowym będzie wydatek rzeczywiście poniesiony ponad zwykły koszt funkcjonowania, związany z realizacją wskazanego we wniosku sposobu udostępniania lub koniecznością przekształcenia informacji. Koszt taki może zostać ustalony na gruncie konkretnego wniosku.