Nie uciekniemy przed informatyzacją postępowań sądowych

Anna Dalkowska: Nawet najlepsze rozwiązania prawne nie rozwiążą istniejących problemów. Dlatego apeluję do wszystkich, ale przede wszystkim do sędziów i pełnomocników, o ich odważne stosowanie

fot. Wojtek Górski

Anna Dalkowska, dr nauk prawnych, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości

Sejm jest już na finiszu prac nad nowelizacją kodeksu postępowania cywilnego. Wprowadzenie elektronicznej licytacji nieruchomości w ramach egzekucji komorniczej nie budzą wielkich wątpliwości. Jednak pozostałe zmiany w procedurze wywołują ogromne poruszenie.

Projekt rzeczywiście dotyczy kilku ustaw. W pierwszej kolejności nowelizuje przepisy k.p.c., drugi pakiet dotyczy specustawy covidowej, zawiera również zmiany w ustawie o komornikach sądowych oraz przepisy przejściowe. To odpowiedź na utrudnienia w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości spowodowane trwającą pandemią. Zaistniała sytuacja epidemiczna i trudny do przewidzenia moment jej zakończenia niosą za sobą konieczność dalszej cyfryzacji usług publicznych oraz usprawnienia procedur sądowych w celu zagwarantowania obywatelom ustanowionego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP prawa dostępu do sądu i zawartego w nim prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Projekt można podzielić na kilka grup tematycznych.

Pierwsza dotyczy sprzedaży nieruchomości w drodze e-licytacji. Wprowadza nowy tryb postępowania egzekucyjnego w egzekucji z nieruchomości na kształt funkcjonującego już postępowania w zakresie egzekucji z ruchomości w trybie tzw. aukcji publicznej. Druga grupa przepisów dotyczy postępowań cywilnych. W obecnej sytuacji pandemicznej, gdy odnotowuje się coraz więcej zachorowań i zgonów, należy przede wszystkim zagwarantować dostęp do sądu, tzn. zapewnić ich niezakłócone funkcjonowanie. W celu realizacji prawa do sądu proponuje się rozwiązanie umożliwiające w trakcie epidemii i rok po jej zakończeniu prowadzenie rozpraw i posiedzeń jawnych w postaci zdalnej - tj. przy wykorzystaniu urządzeń technicznych pozwalających na zdalną komunikację. Ponadto ustawa wprowadza w postępowaniach sądowych w sprawach cywilnych składy jednoosobowe oraz doręczenia profesjonalnym pełnomocnikom pism sądowych poprzez sądowy portal informacyjny. Nawet najlepsze rozwiązania prawne nie rozwiążą istniejących problemów. Dlatego apeluję do wszystkich, ale przede wszystkim do sędziów i pełnomocników, o ich odważne stosowanie.