Potwierdzenie przez skarbnika środków w budżecie jest niezbędne dla legalności kontraktu

Umowy w imieniu gminy podpisuje wójt (burmistrz, prezydent miasta). Jednak gdy z kontraktu wynika zobowiązanie pieniężne po stronie samorządu, to do jej zawarcia potrzebna jest jeszcze kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu). Bez tego potwierdzenia kontrakt nie dojdzie do skutku. Co ważne, wymóg kontrasygnaty skarbnika jest ustanowiony we wszystkich ustawach ustrojowych samorządu, tj. na poziomie gminy, powiatu i województwa. Kontrasygnata nie jest określona w jednym akcie prawnym. Dla ustalenia jej istoty potrzebne jest przeanalizowanie wielu regulacji. Oprócz ustaw samorządowych wchodzą w grę jeszcze m.in. kodeks cywilny i ustawa o finansach publicznych. Kontrasygnata rozumiana jest najczęściej jako potwierdzenie w sformalizowany sposób, że jednostka samorządowa dysponuje środkami finansowymi potrzebnymi do wykonania zobowiązania oraz akceptuje legalność dokonywanej czynności. Niestety w praktyce zdarza się, że jest pomijana, a wtedy pojawia się wątpliwość, czy przystąpienie do realizacji umowy przez gminę może świadczyć o dorozumianej kontrasygnacie skarbnika. Orzecznictwo w tym zakresie też nie jest jednolite.

Zgodnie z art. 46 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.), jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, to do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej. Podobne rozwiązania (ale nie o identycznej treści) znajdują się w pozostałych regulacjach samorządowych.

Co podlega kontrasygnacie

Ustawa o samorządzie powiatowym wskazuje w art. 48 ust. 3, że jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych, to do jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby przez niego upoważnionej. Przy czym określenie „zobowiązania majątkowe” jest sformułowaniem szerszym niż „zobowiązania pieniężne” (wynikające z u.s.g.), gdyż te pierwsze nie muszą mieć charakteru pieniężnego. Przykładami czynności prawnych, które powodują powstanie niepieniężnych zobowiązań majątkowych, są: darowizna rzeczowa, zamiana czy nieodpłatne przekazanie środka trwałego.