Transakcje wewnątrzwspólnotowe - rozliczenia i dokumentacja

Wstęp

W związku z tym, że kluczowymi zagranicznymi partnerami handlowymi polskich przedsiębiorców są podmioty z państw członkowskich Wspólnoty, istotnego znaczenia nabierają kwestie prawne związane z wewnątrzwspólnotowym obrotem handlowym, w tym regulacje podatkowe odnoszące się do tego rodzaju obrotu.

Wskutek akcesji Polski do Unii Europejskiej doszło do włączenia naszego kraju do wspólnotowego systemu prawnego, który harmonizuje m.in. przepisy dotyczące opodatkowania VAT transakcji wewnątrzwspólnotowych. Obecnie obowiązujące rozwiązania podatkowe w tym zakresie są skomplikowane i złożone. Polska funkcjonuje w tym nowym systemie prawno-podatkowym relatywnie krótko w stosunku do innych państw członkowskich UE, czego konsekwencją jest mniejsza wiedza i doświadczenie podatników, a niekiedy także samych organów skarbowych. Dodatkowych problemów dostarczają podatnikom krajowe regulacje dotyczące VAT, będące w pewnym zakresie zbyt rygorystyczne, a nawet - w niektórych przypadkach - niezgodne z przepisami wspólnotowymi.

Niniejsza publikacja ma na celu zarówno prezentację ogólnych zasad związanych z opodatkowaniem VAT obrotu wewnątrzwspólnotowego, jak również najczęściej spotykanych problemów oraz ich rozwiązań.

Warto dodać, że w 2009 r. - w związku z ostatnią dużą nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług - wprowadzono do krajowych przepisów szereg zmian w zakresie opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych (np. wprowadzenie instytucji magazynów konsygnacyjnych). Tworząc niniejszą publikację, staraliśmy się zasygnalizować Państwu wszelkie istotne zmiany przepisów w omawianym zakresie.

Rejestracja podatnika VAT

Jeżeli przedsiębiorca rejestruje się jako podatnik od towarów i usług, wówczas może odliczyć podatek naliczony. Prawo do rejestracji przysługuje m.in. osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym, które nie posiadają osobowości prawnej.

Obowiązek rejestracji

Podmiot staje się podatnikiem podatku od towarów i ustaw automatycznie - w momencie, w którym dokonuje czynności, z którymi ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1320), wiąże uzyskanie statusu podatnika tego podatku. Możliwa jest więc sytuacja, w której podmiot (w wyniku dokonania określonych czynności) staje się podatnikiem w myśl przepisów ustawy, jednak nie dokonał formalnej rejestracji tego statusu. Nie zmienia to faktu, że przepisy ustawy niejako promują wykonywanie obowiązku rejestracyjnego w podatku od towarów i usług, a zarejestrowanie się powoduje uzyskanie NIP-u, prawa do wystawiania faktur, możliwości realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz pełnego korzystania z praw tego podmiotu jako podatnika.