Interpretacja opodatkowania przekształceń praw lokatorskich

Elżbieta Rogala

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług przekształceń praw lokatorskich od 1 stycznia 2008 r. budzi niemało kontrowersji. A wynikają one nie tylko z wygaśnięcia z końcem 2007 r. przepisu dotyczącego zerowej stawki VAT na te przekształcenia (tj. art. 146 ust. 1 pkt 3 lit. c ustawy o VAT), ale także z trudnych do interpretacji przepisów dotyczących braku opodatkowania tych przekształceń (tj. art. 153 ust. 2 ustawy o VAT), zwolnienia od VAT tych przekształceń (art. 43 ust. 1 pkt 10 i ust. 7 oraz art. 29 ust. 8 ustawy o VAT), wreszcie opodatkowania ich 7-proc. stawką VAT (art. 41 ust. 12-12c ustawy o VAT oraz § 5 ust. 1a pkt 2 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT).

Trudność dotyczy zwłaszcza sytuacji, gdy:

1) prawo lokatorskie do danego lokalu mieszkalnego zostało po raz pierwszy ustanowione przed 1 maja 2004 r. (data wejścia w życie przepisów o opodatkowaniu tego prawa podatkiem od towarów i usług),

2) następnie było po tej dacie ustanawiane jeszcze co najmniej raz, wskutek zmiany osób nabywających to prawo w wyniku zamiany, darowizny, zgonu, rozwodu itp.

3) w końcu zostało w 2008 r. przekształcone.

Druga trudność związana z przekształceniem prawa lokatorskiego w 2008 r. dotyczyła przejętych przez spółdzielnie mieszkaniowe odpłatnie bądź nieodpłatnie lokali zakładowych zasiedlonych przed 1 maja 2004 r., w stosunku do których ustanowienie praw spółdzielczych (szczególnie lokatorskiego) po raz pierwszy miało miejsce dopiero po 1 maja 2004 r.

Przez kilka pierwszych miesięcy bieżącego roku organy podatkowe uznawały, że jeśli do takiego przekształcenia dojdzie już po 1 stycznia 2008 r. i będzie ono dotyczyło tego prawa ustanawianego po 1 maja 2004 r. (albo też po raz pierwszy ustanawianego w odniesieniu do zasiedlonych przed tą datą zakładowych lokali mieszkalnych), to powinno być ono opodatkowane stawką VAT w wysokości 7 proc.