VAT od gruntów i budynków

Elżbieta Rogala

Niniejsze opracowanie dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług (VAT) dostawy gruntów o różnym przeznaczeniu (budowlanym i innym), a także budynków i lokali trwale z tym gruntem związanych. Omówione w nim zostały szczegółowo zasady kwalifikacji gruntów do poszczególnych ich rodzajów. Od tego bowiem zależy wysokość opodatkowania. Sporo miejsca poświęcono sprzedaży nieruchomości na raty i skutków, jakie tego rodzaju sprzedaż wywiera na rozliczenie VAT. Kompleksowo potraktowano także tematykę rozliczenia VAT od nakładów inwestycyjnych na dzierżawioną nieruchomość. Natomiast skrótowo podano zasady zwolnień od kas rejestrujących przy dostawie, najmie i dzierżawie nieruchomości.

Z opodatkowaniem VAT dostawy gruntów mamy do czynienia od 1 maja 2004 r., a więc dopiero nieco ponad cztery lata. Wcześniejsze dostawy gruntów, łącznie z ratami należnymi z tego tytułu uiszczanymi po 1 maja 2004 r., nie podlegały temu podatkowi. A zatem tylko i wyłącznie dostawy gruntów dokonane po 1 maja 2004 r., objęte są obowiązkiem podatkowym VAT. Oznacza to, że tylko w stosunku do aktów notarialnych zawartych po tej dacie dotyczących zbycia gruntów należy stosować wszystkie zasady określone w ustawie o VAT. Chodzi o zasady dotyczące: zakresu opodatkowania, stawek i zwolnień od VAT, terminu powstania obowiązku podatkowego, podstawy opodatkowania, kas rejestrujących itp. Wynika to stąd, iż od 1 maja 2004 r. grunty zaczęły należeć do kategorii towarów. Natomiast obiekty budowlane trwale z gruntem związane były i nadal są przedmiotem opodatkowania VAT. Jedyna różnica polega na tym, że poprzednio z podstawy opodatkowania należało wyłączyć wartość gruntu, podczas gdy obecnie wartość gruntu należy włączyć w podstawę opodatkowania. Powoduje to konieczność zastosowania jednolitej stawki VAT zarówno na budynek, jak i na grunt.

1. Grunty jako nieruchomości

Grunty są to części powierzchni ziemskiej, stanowiące odrębny przedmiot własności. Przy czym, jeśli budynki lub części takich budynków są trwale z gruntem związane, to z zasady łącznie z gruntem stanowią jednolity przedmiot własności. Oznacza to, że budynki lub części takich budynków są częścią składową gruntu, jeśli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.