Odszkodowanie a VAT

W polskich realiach życia gospodarczego niejednokrotnie dochodzi do niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. W wielu przypadkach tego typu działania lub zaniechania pociągają za sobą wymierne skutki ekonomiczne, których obowiązek ponoszenia wynika z przepisów ustaw lub zawartej umowy. Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie wybranych zagadnień związanych z zapłatą i otrzymaniem odszkodowania na gruncie przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Można wyróżnić trzy grupy przypadków, w których przedmiotem świadczenia jest odszkodowanie:

1) gdy szkoda powstaje wskutek czynu niedozwolonego (deliktu), np. uszkodzenie cudzego mienia, pozbawienie kogoś prawa majątkowego, które mu służy - przypadki te są wymienione w art. 415 i nast. kodeksu cywilnego (dalej: k.c.);

2) gdy szkoda powstaje wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania - zgodnie z art. 471 k.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi;

3) gdy ktoś w drodze umowy (ubezpieczenia, gwarancyjnej) zobowiązuje się wobec kontrahenta do świadczenia odszkodowawczego z tytułu szkody, którą temu kontrahentowi wyrządzi on sam, osoba trzecia lub zajście jakiegoś zdarzenia.

Przepisy kodeksu cywilnego, mimo że posługują się pojęciem szkody, nie zawierają jednak definicji tego pojęcia. Tym samym termin ten należy rozumieć zgodnie z jego potocznym znaczeniem, jako uszczerbek tak o charakterze materialnym, jak i niematerialnym następujący po stronie uprawnionego wbrew jego woli.