Międzynarodowa wymiana informacji finansowo-podatkowych

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, a w konsekwencji - realizacja traktatowych swobód przyczyniły się do rozszerzenia wymiany handlowej i usługowej polskich przedsiębiorstw z partnerami z Unii. Polskie firmy stały się integralną częścią organizmu gospodarczego Wspólnoty i, jako takie, poddane są rygorom prawa europejskiego. Oznacza to między innymi, że ich działalność w zakresie kontaktów gospodarczych z podmiotami zagranicznymi podlega usystematyzowanej kontroli. W tym kontroli podatkowej. Co prawda państwa członkowskie kształtują autonomicznie swoje systemy podatkowe w ramach zakreślonych przez traktaty, jednakże przepisy wewnętrzne każdego kraju członkowskiego w zakresie wymiany informacji podatkowych między uprawnionymi organami finansowymi są zgodne z przepisami wspólnotowymi, co ułatwia sprawność działania i współpracy organów skarbowych.

Taki system wymiany informacji podatkowej nie dotyczy wyłącznie państw członków Unii Europejskiej. Wymiana taka jest możliwa również z państwami trzecimi, ale tylko takimi, z którymi Polska ma podpisaną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Co to oznacza dla polskich podmiotów gospodarczych? Obala stereotyp, że ociężałość machin biurokratycznych w poszczególnych państwach daje możliwość ukrycia uchybień podatkowych, a także zamierzonych działań w zakresie unikania opodatkowania w skali międzynarodowej.

Przez pojęcie wymiany informacji podatkowej należy rozumieć nie tylko wymianę dwustronną między organami podatkowymi poszczególnych państw. Mogą to być informacje udzielane jednostronnie na życzenie organów innego państwa, może to być przekazywanie tych informacji (za zgodą państwa wnioskującego) organom innych państw, lub też wnioskowanie do innych państw o udzielenie takich informacji. Może to być także wymiana informacji nie poprzedzona wnioskiem, czyli informacja udzielana z urzędu. Procedura ta może dotyczyć każdego podmiotu, który podlega prawu podatkowemu danego państwa, lub na którym ciąży obowiązek podatkowy i nie jest egzekwowany. Mogą to być osoby fizyczne, spółki prawa handlowego, rodzime i mające siedzibę w innym państwie, działające również poza jurysdykcją Unii. Dotyczy to oddziałów i przedstawicielstw firm, mających siedzibę w dowolnym kraju. Przyjęte kryterium dotyczy zatem nie tylko faktycznego, zgodnego z decyzją organu podatkowego, faktu bycia podatnikiem, ale również domniemanego, wymagalnego obowiązku podatkowego. Chodzi przede wszystkim o podmioty, które nie dokonały stosownych czynności rejestracyjnych na terenie danego państwa, a prowadzą quasi-działalność handlową lub usługową na jego terenie. Zwłaszcza w dobie świadczenia działalności usługowej i handlowej na odległość, bez potrzeby fizycznej obecności sprzedawcy, jest to szczególnie ważne.