Zbycie przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym (przed 1 maja 2004 r.) zbycie przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans stanowiło, podobnie jak obecnie, czynność wyłączoną spod opodatkowania VAT. Jednak w starej ustawie z 8 stycznia 1993 r. podatkowi od towarów i usług nie podlegała tylko sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans. Obecna ustawa z 11 marca 2004 r. na miejsce terminu „sprzedaż” wprowadziła termin „zbycie”. Jest to znacznie szersze pojęcie obejmujące swym zakresem dużo większy katalog czynności, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zakład samodzielnie prowadzący bilans.

Stosownie do art. 6 pkt 1 obecnie obowiązującej ustawy o VAT sprzedaż firmy jako całości nie podlega podatkowi od towarów i usług. Odróżnienie transakcji zbycia przedsiębiorstwa jako całości od zbycia poszczególnych jego składników bywa jednak niejednokrotnie bardzo trudne.

Zasadą jest, że jeżeli sprzedaży podlega jedynie część przedsiębiorstwa, która nie jest zakładem samodzielnie sporządzającym bilans, art. 6 pkt 1 nie ma zastosowania. Czynność sprzedaży należy wówczas traktować jako sprzedaż poszczególnych składników przedsiębiorstwa będących towarami lub usługami. W takiej sytuacji przedmiot sprzedaży stanowi de facto szereg dostaw poszczególnych składników (towarów) lub świadczenie usług, a czynność sprzedaży tych towarów i usług podlega opodatkowaniu wg zasad właściwych dla poszczególnych składników.