Instrumenty finansowe w księgach rachunkowych

Instrumenty finansowe na gruncie prawa bilansowego są kategorią budzącą wiele kontrowersji i sporów. Spory te wynikają z nowego spojrzenia na rachunkowość, a przede wszystkim na wycenę aktywów i pasywów o charakterze finansowym. Jeszcze do niedawna polskie prawo bilansowe nie odwoływało się przy wycenie bilansowej do metod matematyki finansowej, pozwalając na wycenę wszystkich aktywów i pasywów według znanych powszechnie zasad - ceny nabycia, kwoty wymaganej zapłaty itp. Znowelizowana ustawa o rachunkowości i wydane z jej upoważnienia rozporządzenie Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. Nr 149, poz. 1674 z późn.zm.) zmieniły ten stan rzeczy i w ślad za Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości wprowadziły do rachunkowości bilansowej zasady wyceny znane do niedawna na gruncie rachunkowości zarządczej.

są nową kategorią wprowadzoną do stosowania 1 stycznia 2002 r. przez ustawę z 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. Nr 113, poz. 1186). Pojęcie instrumentu finansowego obejmuje bardzo szeroką gamę zjawisk gospodarczych, od znanych już dobrze wszystkim pojęć typu: należności finansowe, akcje, poprzez instrumenty pochodne rynku kapitałowego lub pozagiełdowego, aż po nieznane jeszcze „zjawiska” finansowe, których możliwości powstawania stale rosną. Instrumenty finansowe są kategorią, która zazębia się, pod względem pojęciowym, z definicją inwestycji. Analizując relację inwestycje a instrumenty finansowe, można powiedzieć, że każdy instrument finansowy jest inwestycją, ale nie każda inwestycja jest instrumentem finansowym. Nie będzie bowiem instrumentem finansowym np. inwestycja w nieruchomość.