Odliczenia i zwroty VAT

Istota podatku od towarów i usług polega na prawie podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, związanych ze sprzedażą opodatkowaną. Zakres i sposób realizacji tego uprawnienia podatnika musi się odbywać na zasadach określonych w ustawie o VAT. Przepisy ustawy przewidują wyłączenie tego uprawnienia podatnika przy nabywaniu wielu towarów i usług z uwagi na ich charakter, skutki, jakie powodują w sferze działalności gospodarczej i podatkowej bądź w zależności od sposobu ich nabycia. Niemożność odliczenia występuje np. z powodu wystawienia faktury potwierdzającej nabycie towaru, gdy w rzeczywistości wystawiona faktura nie odpowiada przebiegowi zdarzenia gospodarczego, czyli jest tzw. pustą fakturą.

Uprawnienie polegające na prawie do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, związanych ze sprzedażą opodatkowaną, nie jest uprawnieniem bezwarunkowym. Skorzystanie z owego prawa jest uzależnione od spełnienia przez podatnika wielu - i to ściśle określonych przez ustawę - warunków. By podatnik mógł zrealizować swe uprawnienie, powinien m.in.: być zarejestrowany dla celów VAT, tj. złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R; posiadać prawidłowy dokument stwierdzający nabycie towarów lub usług (fakturę lub dokument celny SAD) uprawniający do odliczenia; podatek naliczony przy zakupie lub imporcie powinien być całkowicie lub częściowo związany z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT; otrzymać towar, usługę lub przekazać zaliczkę; odliczyć podatek w ściśle określonym ustawowo terminie; wydatek z tytułu nabycia towarów lub usług powinien być uznany za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Realizacja przysługującego podatnikowi prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego następuje w ściśle określony sposób, tj. w deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług złożonej w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu (kwartale), w którym powstał obowiązek zapłaty podatku. Uwzględnia ona bowiem wszelkie podatkowe stany faktyczne mające wpływ na wielkość zobowiązania. Ponadto zawiera domniemanie prawne, iż zobowiązanie podatkowe wynika z kwoty zamieszczonej w deklaracji podatkowej, chyba że zostanie ono obalone przez urząd skarbowy lub urząd kontroli skarbowej.