Wyłączenia prawa do odliczeń podatku naliczonego

Podstawową zasadą określoną w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym jest prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, związanych ze sprzedażą opodatkowaną. Prawo to może zostać zrealizowane w ściśle przewidziany sposób i w ściśle określonym terminie. Realizując obowiązek samoobliczania podatku, podatnik sam ustala podstawę opodatkowania, a rozliczając podatek, decyduje o tym, czy skorzysta z uprawnienia określonego w art. 19 ustawy. Podatnik podatku od towarów i usług musi mieć jednak świadomość, iż prawo to podlega licznym ograniczeniom. Wynikają one zarówno z ustawy o VAT (art. 25), jak i z wydanych do niej przepisów wykonawczych (§ 48 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym). W niniejszym opracowaniu wynikające z powyższych przepisów wszelkie ograniczenia zostaną szczegółowo omówione. Z uwagi natomiast na rozbieżności interpretacyjne występujące w wielu kwestiach, w opracowaniu tym zostanie przytoczone orzecznictwo sądowe, wielokrotnie w sposób jednoznaczny wyjaśniające niektóre przepisy.

Obniżenia kwoty podatku należnego lub zwrotu różnicy podatku nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów lub usług służących do wytworzenia lub odprzedaży towarów bądź świadczenia usług zwolnionych od podatku (art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy). Przepis ten jest konsekwencją przepisu art. 19 ust. 1 oraz art. 20 ust. 2 ustawy, ustanawiających generalną regułę dotyczącą prawa podatnika do zmniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ale związaną wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną.