Data publikacji: 17.10.2001
Opodatkowanie czynności cywilnoprawnych
Podatek od umów i oświadczeń
Do 1 stycznia 2001 r. z zawarciem pewnych umów i składaniem określonych oświadczeń wiązał się obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej. Z tą datą obowiązek ten został uchylony. Nie oznacza to bynajmniej, że fiskus łaskawie zmniejszył obciążenia podatkowe. Opłatę skarbową od umów i oświadczeń zastąpiono bowiem nowym podatkiem - podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Marek Watrakiewicz
Obecnie, kiedy zawieramy umowę albo składamy jakieś oświadczenie, musimy zastanowić się, czy nie powinniśmy w związku z tym uiścić podatku. W pierwszej kolejności należy zbadać, czy dana umowa (oświadczenie) w ogóle temu podatkowi podlega. Aby to ustalić, należy sięgnąć do ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 86, poz. 959 z późn.zm.).
Umowy (oświadczenia) podlegające opodatkowaniu
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki,
c) umowy poręczenia,
d) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g) umowy majątkowe małżeńskie,
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki (akty założycielskie).
Przepis ten wymienia wszystkie umowy (oświadczenia), które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że jeżeli zawieramy umowę nie wymienioną na tej liście, nie musimy w związku z zawarciem takiej umowy uiszczać podatku od czynności cywilnoprawnych.
Przykład
A pożyczył B pewną sumę pieniędzy, ale żąda jakiegoś zabezpieczenia ich zwrotu. A i B zawierają więc umowę, w której B przenosi na A własność samochodu dla zabezpieczenia spłaty tej pożyczki. W zawartej umowie A i B określają również warunki zwrotnego przeniesienia własności samochodu na B. Pierwsza umowa jest umową pożyczki. Jest ona wymieniona w katalogu umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Druga umowa jest tzw. umową przewłaszczenia na zabezpieczenie. Nie jest ona wymieniona na liście umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Z jej zawarciem nie wiąże się zatem obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.