Podatek od umów i oświadczeń

Podatek od umów i oświadczeń

Marek Watrakiewicz

Od 1 stycznia br. obowiązuje nowy podatek. Objęte są nim czynności cywilnoprawne, od których wcześniej w większości przypadków wnoszono opłatę skarbową. Kwestie te reguluje ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ten akt prawny wprowadził podatek, którego przedmiotem są określone umowy i oświadczenia, a także orzeczenia sądów, które wywołują takie same skutki jak czynności cywilnoprawne.

Zakres przedmiotowy

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki,

c) umowy poręczenia,

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) umowy majątkowe małżeńskie,

h) ustanowienie hipoteki,

i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki (akty założycielskie).

Wymienione wyżej umowy należą do tzw. umów nazwanych, których cechy zostały określone w różnych ustawach. Można podkreślić, że umowy o dział spadku i o zniesienie współwłasności podlegają podatkowi tylko wtedy, gdy przewidują one spłaty bądź dopłaty. Jeżeli spłaty bądź dopłaty nie występują, to umowy takie nie będą podlegać podatkowi. Z kolei każda umowa majątkowa małżeńska będzie podlegać podatkowi, niezależnie od jej rodzaju ani od tego, czy jest ona zawierana przed czy po zawarciu związku małżeńskiego.