Interpretacja indywidualna z dnia 16 kwietnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.75.2025.2.JKU
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie wyłączenia z opodatkowania planowanego przeniesienia majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 lutego 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie w wyłączenia z opodatkowania planowanego przeniesienia majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki oraz w przypadku opodatkowania towarów i usług wchodzących w skład transakcji opisanej powyżej podatkiem VAT, prawa do odliczenia podatku przez Gminę zgodnie z w art. 86 ust. 2a w związku z art. 86 ust. 2h ustawy. Uzupełnili go Państwo pismem z 17 marca 2025 r. (wpływ 17 marca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Gmina (dalej: „Wnioskodawca”) jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”), zarejestrowanym jako podatnik czynny. Jednocześnie Gmina jest jedynym udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Spółka”).
Oba podmioty posiadają odrębną osobowość prawną oraz na dzień sporządzenia wniosku są aktywnymi podatnikami VAT.
Spółka wykonuje zadania własne Gminy w zakresie gospodarki wod.-kan. w tym w szczególności:
·zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzenia ścieków,
·usług asenizacyjnych,
·obsługi i konserwacji przydomowych oczyszczalni ścieków,
·kompleksowego wykonawstwa przyłączy oraz sieci wod.-kan. itp.
Ponadto Spółka zajmuje się działalnością koncesjonowaną w postaci wydobycia oraz sprzedaży materiałów naturalnych (…). Cała działalność Spółki podlega opodatkowaniu VAT.
Ze względu na utrzymującą się trudną sytuację finansową Spółki, Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki w dniu 31 października 2024 r. podjęło uchwałę o jej rozwiązaniu i otwarciu jej likwidacji zgodnie z kodeksem spółek handlowych (por. art. 58 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych). Rozwiązanie Spółki po przeprowadzeniu procesu likwidacji, przewiduje się na połowę roku 2025. Wówczas planowane jest formalne wykreślenie Spółki z Krajowego Rejestru Spółek i przejęcie wszelkich praw oraz obowiązków wykreślonej Spółki przez Gminę (aktualnego 100% udziałowca).
Majątek zlikwidowanej Spółki, który pozostanie po zaspokojeniu wszelkich roszczeń wierzycieli, zostanie przekazany Gminie jako jedynemu udziałowcowi, zgodnie z kodeksem spółek handlowych.
Przy czym, zaspokojenie wierzycieli nie spowoduje istotnego uszczerbku na majątku Spółki, będzie stanowić jedynie rozliczenie pieniężne zrealizowane za pomocą posiadanych przez Spółkę środków.
Tym samym w toku procesu likwidacji, żadne ze składników majątkowych materialnych i niematerialnych, służących Spółce do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zostały i nie zostaną przekazane, w tym sprzedane lub w inny sposób rozdysponowane na rzecz podmiotów trzecich (tj. innych niż Gmina).
Na bazie majątku nabytego po zlikwidowanej Spółce Gmina będzie kontynuowała działalność, którą aktualnie prowadzi Spółka w zakresie gospodarki wod.-kan. Wykonywanie przez Gminę dotychczasowych zadań Spółki w tym zakresie, nie będzie wymagać udziału innych składników majątku niż te, którymi dysponuje Spółka i którymi po likwidacji Spółki dysponować będzie Gmina.
Natomiast działalność w zakresie wydobycia i sprzedaży kruszywa zostanie zakończona przed rozwiązaniem Spółki. Gmina nie będzie jej kontynuować. W efekcie niniejszy wniosek dotyczy przeniesienia majątku (przedsiębiorstwa) związanego z prowadzoną gospodarką wod.-kan.
Opisany poniżej, planowany do przejęcia od Spółki, zespół składników materialnych i niematerialnych, po zaspokojeniu wierzycieli, wraz z przejętymi zasobami ludzkimi, będzie wystarczający do kontynuowania działalności w zakresie gospodarki wod.-kan. przez Gminę.
Zespół składników materialnych i niematerialnych do przekazania wspólnikowi, po zaspokojeniu wierzycieli, w celu dalszej realizacji zadań gospodarczych przypisywanych wcześniej zlikwidowanej Spółce w zakresie wod.-kan. to:
1)środki trwałe:
·grunty (zabudowane),
·sieci wodociągowe,
·sieci kanalizacyjne,
·oczyszczalnie ścieków,
·hydrofornie,
·ujęcia wody,
·zbiorniki wody,
·przepompownie ścieków,
·przydomowe oczyszczalnie ścieków,
·maszyny i urządzenia (samodzielne jak również zamontowane na oczyszczalniach ścieków oraz obiektach infrastruktury sieci wod.-kan.),
·maszyny budowlane,
·środki transportowe (samochody specjalistyczne),
·urządzenia biurowe;
2)środki obrotowe, w tym materiały w magazynie;
3)wartości niematerialne i prawne:
·oprogramowania komputerowe (biurowe: FK, sprzedaż, kadry i płace, jak również na obiektach infrastruktury wod.-kan.) ,
·prawo do korzystania z nieruchomości i ruchomości;
·licencje, pozwolenia i zezwolenia na prowadzenie działalności wod.-kan.;
4)umowy cywilnoprawne z odbiorcami i kontrahentami, w tym umowy na dostarczenie wody i odbiór ścieków, na realizację usługi asenizacyjnej, na obsługę przydomowych oczyszczalni, umowy dzierżawy i najmu wraz z zobowiązaniami oraz wierzytelnościami wynikającymi z tych umów;
5)środki pieniężne na rachunkach bankowych;
6)księgi oraz dokumentacja finansowa związana z prowadzeniem działalności przez Spółkę;
7)tajemnice przedsiębiorstwa;
8)pracownicy wraz z dokumentacją pracowniczą, w ramach przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę;
9)zobowiązania finansowe wobec pracowników.
W konsekwencji, przedmiotem przekazania będzie funkcjonalnie i organizacyjnie powiązany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Wymieniony powyżej majątek wraz z zasobami ludzkimi będzie na tyle zorganizowany i samodzielny, iż będzie mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo realizujące działalność gospodarczą w zakresie wod.-kan. Gmina przewiduje, iż ww. zespół składników wraz z zasobami ludzkimi po przejęciu utworzy odrębną jednostkę budżetową (w rozumieniu ustawy o finansach publicznych) w strukturach Gminy.
Mając na uwadze fakt, iż sposób rozliczenia podatku VAT od planowanej transakcji przeniesienia majątku likwidowanej Spółki do Gminy, będzie miał bezpośredni wpływ na rozliczenia podatkowe Gminy, Gmina jest podmiotem zainteresowanym (w rozumieniu art. 14b par. 1 Ordynacji podatkowej) uzyskaniem stanowiska Dyrektora KIS w tej sprawie.
Uzupełnienie wniosku
1.W ocenie Wnioskodawcy, zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, mając na uwadze, iż w toku procesu likwidacji Spółki, żadne ze składników majątkowych materialnych i niematerialnych, służących Spółce do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zostały i nie zostaną przekazane, w tym sprzedane lub w inny sposób rozdysponowane na rzecz podmiotów trzecich (tj. innych niż Gmina), przekazany majątek będzie spełniał definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego.
2.W konsekwencji, składniki majątkowe, które mają być przedmiotem przekazania do Gminy, nie będą stanowiły zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e) ustawy o VAT.
3.Działalność w zakresie dostarczania wody i odbioru ścieków przez Gminę, prowadzona na bazie majątku zlikwidowanej Spółki, będzie miała charakter mieszany, tzn. przejęty majątek będzie służył zarówno i przede wszystkim działalności opodatkowanej na rzecz zewnętrznych odbiorców (dokumentowanej fakturami VAT), jak i w niewielkim stopniu działalności nieopodatkowanej – na rzecz własnych jednostek (budynków i budowli) oraz na cele przeciwpożarowe. Ta ostatnia działalność będzie dokumentowana notami księgowymi.
Pytania (ostatecznie sformułowane w piśmie z 17 marca 2025 r.)
1.Czy planowane przeniesienie opisanego w zdarzeniu przyszłym majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT w świetle art. 6 pkt 1) ustawy o VAT?
2.Czy w przypadku opodatkowania towarów i usług wchodzących w skład transakcji opisanej w pytaniu nr 1) podatkiem VAT Wnioskodawca będzie uprawniony do jego odliczenia zgodnie z w art. 86 ust. 2a w związku z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 17 marca 2025 r.)
Ad. 1
W ocenie Wnioskodawcy planowane przeniesienie opisanego w zdarzeniu przyszłym majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, tj. będzie wyłączone z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 6 ustawy o VAT.
Ad. 2
W przypadku przyjęcia przeciwnego stanowiska przez organ interpretacyjny i konieczności opodatkowania towarów i usług wchodzących w skład transakcji opisanej w zdarzeniu przyszłym, ze względu na mieszane wykorzystanie majątku Spółki przeniesionego do Wnioskodawcy, będzie on uprawniony do odliczenia podatku VAT, za pomocą sposobu określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a w związku z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT (dalej: „prewspółczynnik”), proporcji opartego na kryterium ilościowym, tj. udziale rocznej ilości dostarczonej wody oraz odebranych ścieków na rzecz zewnętrznych odbiorców (dokumentowanej fakturami VAT) w całkowitej rocznej ilości dostarczonej wody i odebranych ścieków na rzecz wszystkich podmiotów (zarówno zewnętrznych, jak i na rzecz własnych jednostek, budynków i budowli dokumentowanych notami) oraz wody zużytej na cele przeciwpożarowe.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Ad. 1
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast przez świadczenie usług – w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Jednocześnie ustawodawca wprowadził wyłączenie z opodatkowania VAT niektórych transakcji, które mogłyby spełniać powyższe definicje dostawy towarów lub świadczenia usług.
Zgodnie bowiem z art. 6 pkt 1) ustawy o VAT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Pod pojęciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o VAT nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, przy wykładni tych przepisów należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 55 znaczek (1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061, ze zm.). Według art. 551 Kodeksu cywilnego: Przedsiębiorstwo stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności:
1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5)koncesje, licencje i zezwolenia;
6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8)tajemnice przedsiębiorstwa;
9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Natomiast pojęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa zostało zdefiniowane bezpośrednio w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, zgodnie z którym zorganizowana część przedsiębiorstwa to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
W świetle przytoczonych krajowych przepisów, jeżeli warunki, o których mowa w art. 551 Kodeksu cywilnego lub w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, zostaną spełnione, to zbycie takiego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do innego podmiotu, nie powinno podlegać przepisom ustawy o VAT.
Krajowe regulacje w opisywanym zakresie są efektem implementacji przepisów unijnych w zakresie podatku VAT do porządku krajowego. Zgodnie z art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 3 str. 1, ze. zm., dalej: „112 Dyrektywa VAT”), wcześniej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r., w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG Dz. Urz. UE z dnia 13 czerwca 1977 r. L 145 s.1, ze zm., dalej: „Szósta Dyrektywa VAT”), w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.
Zakres powyższego wyłączenia doprecyzował Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). W wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy VAT uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy VAT, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 112 Dyrektywy VAT, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego. Natomiast w wyroku C-444/10 w sprawie Christel Schriever z dnia 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy VAT.
Podsumowując, z analizy przepisów krajowych, wspólnotowych oraz orzecznictwa TSUE w omawianym zakresie wynika, iż możliwe jest wyłączenie z opodatkowania VAT przekazania określonego majątku do nabywcy, o ile:
1)przekazywany majątek stanowi przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, czyli jest zorganizowanym zespołem funkcjonalnie powiązanych składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej lub organizacyjnie i finansowo wyodrębnionym w istniejącym przedsiębiorstwie zespołem składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do prowadzenia tej działalności;
2)jest przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych;
3)mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania;
4)nabywca, jako następca prawny przekazującego, wyraża zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów.
Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego powyższe warunki, w ocenie Wnioskodawcy, będą spełnione.
Po pierwsze majątek przekazywany Wnioskodawcy, opisany powyżej, po zaspokojeniu wierzycieli likwidowanej Spółki, będzie stanowił przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego, prowadzące działalność w zakresie gospodarki wod.-kan.
Wraz z zasobami ludzkimi będzie to na tyle zorganizowany i powiązany funkcjonalnie kompleks składników niematerialnych i materialnych, praw, obowiązków i rzeczy, że będzie zdolny do samodzielnej realizacji zadań gospodarczych przypisywanych likwidowanej Spółce w zakresie gospodarki wod.-kan.
Co istotne, Gmina jako następca prawny Spółki, planuje kontynuację opodatkowanej działalności Spółki w zakresie wod.-kan. na bazie przekazanego majątku wraz z pracownikami.
Samodzielność, zorganizowanie oraz funkcjonalne powiązanie zespołu przenoszonych składników pozwoli na utworzenie odrębnej jednostki budżetowej w strukturze organizacyjnej Gminy, realizującej gospodarkę wodno-ściekową.
Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści przepisów podatkowych prowadzi Wnioskodawcę do stwierdzenia, że przekazanie jedynemu udziałowcowi (Gminie) majątku likwidowanej Spółki będzie stanowiło zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego. Nabywca będzie kontynuował działalność gospodarczą dotychczas prowadzoną przez Spółkę w zakresie wod.-kan. W konsekwencji, czynność ta będzie stanowić transakcję zbycia, o której mowa w art. 6 pkt 1) ustawy o VAT i na tej podstawie będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT. Powyższe stanowisko Wnioskodawcy wydaje się podzielać Dyrektor KIS w wydawanych, w bardzo zbliżonych stanach faktycznych/zdarzeniach przyszłych, indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego (por. pismo z 2 marca 2018 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.824.2017.2.MD, z 2 lipca 2021 r. 0113-KDIPT1-3.4012.242.2021.2.MK oraz z 18 stycznia 2022 r. sygn. 0111-KDIB3-2.4012.844.2021.1.AZ).
Ad. 2
Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Na podstawie ww. przepisu, Gmina byłaby zobowiązana do obliczenia kwoty podatku naliczonego od wydatków związanych z wodociągami i kanalizacją zgodnie ze „sposobem ustalenia proporcji”.
W art. 86 ust. 2c ustawy o VAT, ustawodawca wskazał przykładowe rodzaje kryteriów, którymi podatnik może posłużyć się w celu określenia sposobu ustalenia proporcji (np. kryterium osobowe, godzinowe, obrotowe, powierzchniowe). Z uwagi jednak na co do zasady, niewyczerpany katalog możliwych zdarzeń gospodarczych, powyższe wyliczenie ma jedynie charakter pomocniczy. Dopuszczalne jest zatem zastosowanie dowolnego, wybranego przez podatnika klucza, pod warunkiem, że najbardziej odpowiada on specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, a więc, zgodnie z art. 86 ust. 2b:
1)zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane, oraz
2)obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza.
Jednocześnie, ustawodawca dopuścił możliwość uregulowania w przypadku niektórych podatników, sposobu określenia proporcji uznawanego za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć w drodze rozporządzenia Ministra Finansów (art. 86 ust. 22 ustawy o VAT).
Na podstawie ww. upoważnienia ustawowego zostało wydane rozporządzenie wykonawcze Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. W rozporządzeniu określone zostały wzory do obliczania prewspółczynnika dla urzędów gmin, jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, instytucji kultury, uczelni publicznych i instytutów badawczych.
Stosowanie przedmiotowych wzorów nie jest jednak obligatoryjne.
W przypadku, gdy podatnik, dla którego takie rozporządzenie wydano uzna, że wskazany w nim sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może, zgodnie z art. 86 ust. 2h ustawy o VAT, zastosować inny, bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Zdaniem Gminy, sposób określony w rozporządzeniu Ministra Finansów nie będzie odpowiadał specyfice prowadzonej przez Gminę działalności gospodarczej w zakresie dostarczania wody oraz odbioru i oczyszczania ścieków, ponieważ nie będzie odzwierciedlał on faktycznego stopnia wykorzystania majątku zlikwidowanej Spółki do celów działalności gospodarczej. Przede wszystkim, nie uwzględnia on faktu, iż działalność Gminy związana z dostarczania wody oraz odbiorem ścieków, stanowić będzie działalność typowo gospodarczą, jedynie w niewielkim zakresie związaną z realizacją zadań własnych. W związku z tym, Gmina powinna zastosować inny sposób ustalenia proporcji, do czego uprawnia ją wspomniany przepis art. 86 ust. 2h ustawy o VAT.
W opinii Gminy, w okolicznościach sprawy adekwatny byłby sposób oparty o kryterium ilościowe.
W celu jego ustalenia, Gmina na podstawie danych Spółki, porównałaby roczną ilość dostarczonej wody oraz odebranych ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych (w m3) do całkowitej rocznej ilości dostarczonej wody i odebranych ścieków na terenie Gminy (a więc dokonywanych łącznie na rzecz odbiorców zewnętrznych, jak i na rzecz jednostek budżetowych Gminy oraz do innych budynków i budowli gminnych).
x = z / z + w
gdzie:
x – prewspółczynnik,
z – roczna ilość dostarczonej wody i ilość odebranych ścieków na rzecz odbiorców zewnętrznych,
w – roczna ilość dostarczonej wody i odebranych ścieków na rzecz jednostek budżetowych Gminy, do świetlic wiejskich, remiz strażackich oraz do innych budynków, budowli gminnych (wewnętrznych).
Wartość ta byłaby corocznie, po zakończeniu roku weryfikowana z faktycznym zużyciem wody/odbiorem ścieków i w razie zmiany powodowałaby korektę roczną odliczonego podatku VAT w tym zakresie, na zasadach opisanych w art. 90c ustawy o VAT.
W przekonaniu Gminy, prewspółczynnik obliczony w ten sposób spełnia obie z wymienionych uprzednio przesłanek, ponieważ obiektywnie odzwierciedla jaka część usług związanych z wodociągami i kanalizacją (oczyszczaniem ścieków) zostanie wykorzystana do działalności opodatkowanej, jak i nieopodatkowanej. Porównanie ilości dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków do podmiotów zewnętrznych do całkowitej ilości dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków realizowanych przez Gminę na rzecz zarówno podmiotów zewnętrznych jak i wody zużytej na cele przeciwpożarowe dokładnie odzwierciedla skalę wyświadczonych przez Gminę usług „na zewnątrz” i „wewnątrz” (a więc na cele realizacji zadań własnych). Stąd też, w przekonaniu Gminy, proponowany przez nią sposób kalkulacji spełnia warunek rzetelności, zapewniając odliczenie tej części podatku naliczonego, która obiektywnie związana jest z działalnością gospodarczą, tj. czynnościami opodatkowanymi VAT.
Stanowisko to wydaje się być ugruntowane zarówno w judykaturze sądów administracyjnych, jak i praktyce organów podatkowych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie wyłączenia z opodatkowania planowanego przeniesienia majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (…).
Pojęcie „transakcji zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.
Przepis art. 7 ust. 2 ustawy stanowi, że:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1)przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2)wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Zaś w świetle art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy:
Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.
Z treści art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś, to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby niebędące dostawą. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Usługą nie będzie natomiast takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie nie będące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.
Ponadto, z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zasady oraz tryb rozwiązania i likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.).
Na podstawie art. 58 § 1 Kodeksu spółek handlowych:
Rozwiązanie spółki powodują:
1)przyczyny przewidziane w umowie spółki;
2)jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
3)ogłoszenie upadłości spółki;
4)śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
5)wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
6)prawomocne orzeczenie sądu.
W myśl art. 67 § 1 Kodeksu spółek handlowych:
W przypadkach określonych w art. 58 należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.
Zgodnie z art. 272 Kodeksu spółek handlowych:
Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru.
Na mocy art. 286 § 1 Kodeksu spółek handlowych:
Podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
Stosownie do art. 286 § 2 Kodeksu spółek handlowych:
Majątek, o którym mowa w § 1, dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów.
Uregulowania Kodeksu spółek handlowych wskazują, że podział majątku między wspólników następuje po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Tym samym, przejęcie majątku likwidowanej spółki handlowej przez wspólników następuje z mocy prawa i nie stanowi rozdysponowania majątku przez likwidowany podmiot. Likwidowany podmiot nie może przeznaczyć majątku likwidacyjnego na żaden inny cel (chyba że inne zasady podziału określone zostały w umowie już w momencie zawiązywania spółki), lecz tylko dokonać podziału pozostałego majątku między wspólników.
Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:
Przepisów ustawy, nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.
Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.
Przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.
Zgodnie z art. 551 Kodeksu cywilnego:
Przedsiębiorstwo stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności:
1)oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2)własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3)prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4)wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5)koncesje, licencje i zezwolenia;
6)patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8)tajemnice przedsiębiorstwa;
9)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 552 Kodeksu cywilnego:
Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.
Wskazany wyżej przepis art. 2 pkt 27e ustawy stanowi:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.
Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.
Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą umożliwić Nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.
Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.
Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.
Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.
W konsekwencji, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:
·istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;
·zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;
·składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;
·zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.
Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.
Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.
Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:
-zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz
-faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.
Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa.
Jednocześnie przy analizie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z punktu widzenia pojęcia zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy uwzględnić art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:
W przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. Jeśli nabywca majątku nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.
Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. w sprawie Zita-Modes C-497/01 „(...) pojęcie zbycia, czy to za wynagrodzeniem, czy też bez lub w charakterze aportu wniesionego do spółki, całości aktywów lub jej części, należy interpretować tak, iż obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz, w zależności od konkretnego przypadku, składnikami materialnymi, które łącznie, stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej, natomiast nie obejmuje ono zwykłego zbycia aktywów, takiego jak sprzedaż zapasów produktów”. Z orzeczenia tego wynika ponadto, że – w świetle tej normy Dyrektywy 2006/112/WE Rady – nabywca całości lub części majątku podatnika powinien mieć zamiar prowadzenia działalności nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie działać tylko w celu niezwłocznego zlikwidowania danej działalności oraz sprzedaży ewentualnych zapasów.
Podobnie Trybunał wypowiedział się w wyroku z 10 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, wskazując, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje zaś samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. Kwestię, czy całość ta musi obejmować określone dobra, zarówno ruchome, jak i nieruchome, należy rozpatrywać z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności gospodarczej.
O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.
Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.
W praktyce obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których niektóre elementy przedsiębiorstwa podlegają wyłączeniu z transakcji sprzedaży. Jednak nawet w takim przypadku, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w taki sposób, by można było o nich mówić jako o zespole, a nie tylko zbiorze pewnych elementów. Decydujące zatem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami w sposób umożliwiający kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.
Wskazać należy, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy.
O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo. Wyłączenie z transakcji zbycia istotnych elementów przedsiębiorstwa, jak np. firma, patenty, prawa autorskie, powoduje, że mamy do czynienia ze sprzedażą sumy składników majątkowych, a nie ze sprzedażą przedsiębiorstwa. Natomiast jeśli wyłączone od zbycia składniki przedsiębiorstwa nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa jako takiego (np. część towarów czy gotowych produktów), czynność będzie na gruncie VAT uznana za sprzedaż przedsiębiorstwa, chociaż nie objęła ona wszystkich jego składników. Zakres ewentualnych wyłączeń ograniczony jest do głównej „substancji” przedsiębiorstwa. Przyjmuje się zatem, że z transakcji dotyczącej zbycia przedsiębiorstwa można wyłączyć jedynie te elementy, które nie stanowią jego kluczowych i najistotniejszych składników, bez wpływu na jego status.
W przypadku bowiem wyłączenia z przedmiotu transakcji elementów przedmiotowo istotnych dla tego przedsiębiorstwa, traci ono swój byt.
W literaturze prawnej panuje zgodność co do tego, że w przedsiębiorstwie, jako pewnym kompleksie majątkowym, można wyróżnić składniki podstawowe i podrzędne, a zbycie przedsiębiorstwa musi obejmować owe elementy istotne, podstawowe. Ze względu na funkcjonalną jedność elementów składających się na przedsiębiorstwo, czynność prawna powinna się odnosić przynajmniej do tej jego części, która kształtuje jego określoną działalność. Tak więc dla zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu przedmiotowo-funkcjonalnym konieczne jest zbycie podstawowych składników tego przedsiębiorstwa oraz stworzenie nabywcy możliwości dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa za pomocą tych składników, wraz z pozbawieniem zbywcy przedsiębiorstwa takich możliwości. Przyjmuje się więc, że decydujące znaczenie ma tu nie ilość i wartość objętych zbyciem składników, lecz ich znaczenie funkcjonalne dla tożsamości i zdolności do dalszego działania przedsiębiorstwa.
Z opisu sprawy wynika, że:
-Gmina jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”), zarejestrowanym jako podatnik czynny. Gmina jest jedynym udziałowcem Spółki, oba podmioty posiadają odrębną osobowość prawną oraz na dzień sporządzenia wniosku są aktywnymi podatnikami VAT;
-Spółka wykonuje zadania własne Gminy w zakresie gospodarki wod.-kan. Spółka zajmuje się działalnością koncesjonowaną w postaci wydobycia oraz sprzedaży materiałów naturalnych (…). Cała działalność Spółki podlega opodatkowaniu VAT.
-Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki w dniu 31 października 2024 r. podjęło uchwałę o jej rozwiązaniu i otwarciu jej likwidacji zgodnie z kodeksem spółek handlowych (por. art. 58 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych). Rozwiązanie Spółki po przeprowadzeniu procesu likwidacji, przewiduje się na połowę roku 2025. Planowane jest formalne wykreślenie Spółki z Krajowego Rejestru Spółek i przejęcie wszelkich praw oraz obowiązków wykreślonej Spółki przez Gminę (aktualnego 100% udziałowca).
-Majątek zlikwidowanej Spółki, który pozostanie po zaspokojeniu wszelkich roszczeń wierzycieli, zostanie przekazany Gminie jako jedynemu udziałowcowi, zgodnie z kodeksem spółek handlowych. Przy czym, zaspokojenie wierzycieli nie spowoduje istotnego uszczerbku na majątku Spółki, będzie stanowić jedynie rozliczenie pieniężne zrealizowane za pomocą posiadanych przez Spółkę środków. Tym samym w toku procesu likwidacji, żadne ze składników majątkowych materialnych i niematerialnych, służących Spółce do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zostały i nie zostaną przekazane, w tym sprzedane lub w inny sposób rozdysponowane na rzecz podmiotów trzecich (tj. innych niż Gmina).
-Na bazie majątku nabytego po zlikwidowanej Spółce Gmina będzie kontynuowała działalność, którą aktualnie prowadzi Spółka w zakresie gospodarki wod.-kan. Wykonywanie przez Gminę dotychczasowych zadań Spółki w tym zakresie, nie będzie wymagać udziału innych składników majątku niż te, którymi dysponuje Spółka i którymi po likwidacji Spółki dysponować będzie Gmina.
-Działalność w zakresie wydobycia i sprzedaży (…) zostanie zakończona przed rozwiązaniem Spółki. Gmina nie będzie jej kontynuować.
-Wniosek dotyczy przeniesienia majątku (przedsiębiorstwa) związanego z prowadzoną gospodarką wod.-kan.
-Planowany do przejęcia od Spółki, zespół składników materialnych i niematerialnych, po zaspokojeniu wierzycieli, wraz z przejętymi zasobami ludzkimi, będzie wystarczający do kontynuowania działalności w zakresie gospodarki wod.-kan. przez Gminę.
-Przedmiotem przekazania będzie funkcjonalnie i organizacyjnie powiązany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Wymieniony powyżej majątek wraz z zasobami ludzkimi będzie na tyle zorganizowany i samodzielny, iż będzie mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo realizujące działalność gospodarczą w zakresie wod.-kan. Gmina przewiduje, iż ww. zespół składników wraz z zasobami ludzkimi po przejęciu utworzy odrębną jednostkę budżetową (w rozumieniu ustawy o finansach publicznych) w strukturach Gminy.
-W toku procesu likwidacji Spółki, żadne ze składników majątkowych materialnych i niematerialnych, służących Spółce do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zostały i nie zostaną przekazane, w tym sprzedane lub w inny sposób rozdysponowane na rzecz podmiotów trzecich (tj. innych niż Gmina).
-Przekazany majątek będzie spełniał definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego.
Wątpliwości Państwa dotyczą kwestii braku opodatkowania planowanego przeniesienia majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki.
Jak wskazano wyżej, zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym, czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa, decyduje zakres zbywanego majątku, zakres praw i zobowiązań; ponadto, decydujące jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.
Zatem, skoro:
·Nabywca (Gmina) – w oparciu o nabyte od Spółki składniki materialne i niematerialne – będzie kontynuował działalność wodno-kanalizacyjną dokładnie w takim samym zakresie, w jakim prowadziła ją Spółka,
·przedmiotem przekazania będzie funkcjonalnie i organizacyjnie powiązany zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji zadań z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Wymieniony powyżej majątek wraz z zasobami ludzkimi będzie na tyle zorganizowany i samodzielny, iż będzie mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo realizujące działalność gospodarczą w zakresie wod.-kan.;
·przekazany majątek, jak Państwo wskazali, będzie spełniał definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego
– to należy stwierdzić, że przeniesienie opisanego majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki będzie wyłączone z opodatkowania VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.
Podsumowanie
Planowane przeniesienie opisanego w zdarzeniu przyszłym majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy), w związku z planowaną likwidacją Spółki, będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.
Mając na uwadze powyższe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.
Jednocześnie, odpowiedź na pytanie oznaczone we wniosku nr 2 stała się bezzasadna, ponieważ oczekiwali Państwo odpowiedzi na nie w przypadku opodatkowania podatkiem VAT towarów i usług wchodzących w skład transakcji opisanej w pytaniu nr 1. Natomiast w interpretacji – w odpowiedzi na pytanie oznaczone nr 1 – rozstrzygnięto, że w analizowanej sprawie planowane przekazanie majątku Spółki wraz z pracownikami do jej jedynego udziałowca (Gminy) będzie stanowiło zbycie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego i transakcja ta będzie transakcją wyłączoną z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowana ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację oparłem się na informacji, że przekazany majątek będzie spełniał definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego. Powyższe stwierdzenie przyjęto jako element opisanego zdarzenia przyszłego i nie było ono przedmiotem analizy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.
Ta interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.