Interpretacja indywidualna z dnia 9 kwietnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.70.2025.3.JK3
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
3 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 17 lutego 2025 r. (wpływ 26 lutego 2025 r.) oraz pismem z 1 kwietnia 2025 r. (wpływ 2 kwietnia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i jego uzupełnienie
W wyniku wyroku Sądu Okręgowego w (…) po rozpoznaniu na rozprawie 28 marca 2024 r. w (…) sprawy z Pani powództwa z udziałem interwenienta ubocznego A. z siedzibą w (…) o zadośćuczynienie, odszkodowanie za nierówne traktowanie w zatrudnieniu zasądzono na Pani rzecz kwotę 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 22 lutego 2018 r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia. Oddalono powództwo w pozostałym zakresie. Zniesiono wzajemnie koszty procesu pomiędzy stronami. Wyrokowi nadano rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 15.560,83 (piętnaście tysięcy pięćset sześćdziesiąt 83/100) złotych.
Po ogłoszeniu ww. wyroku Powód pomniejszył wypłatę kwoty 15.560, 83 zł o zobowiązania publicznoprawne: o podatek dochodowy, składki emerytalno-rentowe i składkę chorobową i otrzymała Pani 10.607,97 zł. W odpowiedzi na reklamację uzyskała Pani odpowiedź, że sąd przyznał Pani wypłatę wynagrodzenia, która nie jest zadośćuczynieniem.
W uzasadnieniu wyroku sąd m.in. napisał:
„ (74) Konstatując, Sąd Okręgowy uwzględniając zarzut naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji, zasądził na rzecz powódki adekwatną rekompensatę pieniężną w kwocie 50.000 zł jako zadośćuczynienie na podstawie art. 183d § 1 k.p. Alternatywną podstawę prawną zasądzonego świadczenia stanowić może art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.
(75) Odsetki od zasądzonej kwoty roszczenia głównego zostały określone zgodnie z dyspozycją art. 481 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Ustalając datę wymagalności roszczenia Sąd wziął pod uwagę datę doręczenia i termin wskazany w piśmie A.A. z 22 stycznia 2018 r. wzywającym do zapłaty zadośćuczynienia. Pozwana spółka przygotowała odpowiedź na to pismo 21 lutego 2018 r. i tą datę przyjęto jako wymagalność świadczenia, zasądzając odsetki od dnia następnego do dnia spełniania świadczenia.
rozliczenie kosztów procesu
(75) Podstawową zasadą dotyczącą kosztów procesu jest zasada odpowiedzialności za wynik postępowania. Zgodnie z treścią art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Natomiast stosownie do treści art. 100 zdanie 1 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Powódka wygrała proces częściowo, natomiast zważywszy na zasadność podstawy żądania pozwu i ważkość problemu prawnego występującego w niniejszej sprawie Sąd uznał, że wzajemne zniesienie kosztów pomiędzy stronami będzie adekwatne dla częściowego uwzględnienia powództwa.
(76) Na podstawie art. 4772 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy z urzędu nadał wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nie przekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia powódki.
(77) Mając na uwadze całość powyższych rozważań Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku".
Sąd Okręgowy w (…) (Wydział (...)) ul. (…), po rozpoznaniu na rozprawie 28 marca 2024 r. w (…) sprawy z Pani powództwa przeciwko Pani pracodawcy o zadośćuczynienie, odszkodowanie za nierówne traktowanie w zatrudnieniu w związku z ukończeniem przez Panią 60 lat przyznał Pani zadośćuczynienie. Rozwiązanie umowy nastąpiło na mocy porozumienia stron w dniu 30 września 2017 roku z powodu Pani „zamiaru” przejścia na emeryturę. Świadczenie emerytalne otrzymuje Pani od 1 października 2017 r. Nadmienia Pani, że była Pani na stanowisku kierowniczym (dyrektor oddziału). Podjęto wobec Pani działania wręcz do straszenia Pani art. 52 KP, gdy nie wyrazi Pani zgody na odejście. W wyniku złożenia powództwa i przedstawienia dowodów i zeznań świadków sąd zasądził na Pani rzecz zadośćuczynienie w kwocie 50.000 (pięćdziesiąt tysięcy) złotych z odsetkami za opóźnienie w wysokości ustawowej od 22 lutego 2018 r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia.
Wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 15.560,83 (piętnaście tysięcy pięćset sześćdziesiąt, 83/100) złotych z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji.
Pracodawca wypłacił Pani kwotę 15.560, 83 zł potrącając Pani zaliczkę na podatek dochodowy traktując tą wypłatę jako Pani wynagrodzenie. Przyznane zadośćuczynienie, w kwocie 50.000 zł przewyższa wysokość Pani trzykrotnego wynagrodzenia na ostatni dzień zatrudnienia czyli na 30 września 2017 r. 15.560,83 x 3=46.682,49 zł i zadośćuczynienie nie wiązało się z utratą tego wynagrodzenia ale złamaniem przepisów prawa pracy dotyczący ogólnie nazywając je przepisami antydyskryminacyjnymi w Pani przypadku ze względu na wiek. Doprecyzowując opis stanu faktycznego oświadcza Pani, że zgodnie z otrzymanym uzasadnieniem wyroku „Sąd Okręgowy uwzględniając zarzut naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji, zasądził na rzecz powódki adekwatną rekompensatę pieniężną w kwocie 50.000 zł jako zadośćuczynienie na podstawie art. 183d § 1 k.p. Alternatywną podstawę prawną zasądzonego świadczenia stanowić może art. 448 k.c. w zw. z art. rzeczonego przez Sąd Okręgowy w (…)”.
Pytanie
Czy przychody uzyskane z tytułu otrzymanego zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu
Pani stanowisko w sprawie
Stoi Pani na stanowisku, że kwota zadośćuczynienia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ nie jest to zwrot utraconego wynagrodzenia tylko forma zadośćuczynienia za doznane krzywdy ze strony pracodawcy. Jednocześnie ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidział, że pomimo że odszkodowanie z tytułu dyskryminacji stanowi przychód ze stosunku pracy, to o ile źródłem obowiązku jego wypłaty jest wyrok lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.
Zadośćuczynienie w kwocie 50.000,00 zł nie jest rekompensatą za utracone wynagrodzenie, czy też w wyniku przywrócenia do pracy wypłatą zaległego wynagrodzenia. Jest to zadośćuczynienie za prowadzenie wobec Pani działań (m. in. szykan), które spowodowały Pani problemy w tym zdrowotne. Ponadto, jest Pani osobą znaną w środowisku w jakim Pani mieszka i pracowała przez 30 lat, tzw. osobą publiczną i poprzez tego typu zachowania pracodawcy (np. nie pozwolono Pani kontaktować się z pracownikami, iść na L-4 do czasu rozwiązania umowy ) sąd
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.
Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.
W myśl art. 12 ust. 4 ww. ustawy:
Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.
Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania, zadośćuczynienia wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania/zadośćuczynienia takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:
a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Przywołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.
Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko zadośćuczynienia/odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie zadośćuczynienia/odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii świadczeń.
Ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) zadośćuczynienia/odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji, gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego zadośćuczynienia ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Podkreślenia wymaga, że to nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy też nie.
Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r.– Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).
Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.
Zgodnie z art. 448 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):
W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.
Wyjaśnić należy, że na podstawie art. 448 K.c. kompensowana może być krzywda, a więc szkoda niemajątkowa wywołana naruszeniem dobra osobistego, polegająca na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach pokrzywdzonego. Sam zatem fakt, że roszczenie posiada wymiar finansowy, nie oznacza jeszcze, że okoliczności wypłaty świadczenia należy kwalifikować jako dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans).
Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej. Podstawą jego żądania jest krzywda w postaci ujemnych przeżyć związanych z cierpieniami psychicznymi i fizycznymi, wynikająca z naruszenia wskazanych w K.c. dóbr osobistych (por. art. 24 § 1 i 2, w zw. z art. 23 K.c. oraz 445 § 1 K.c.).
Powództwo o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę nie prowadzi wprost do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego, czyli bezpośrednio jego ochrony, lecz ma na celu uzyskanie satysfakcji dla pokrzywdzonego i wymierzenie dolegliwości ekonomicznej (w celach represyjno-wychowawczych) dla sprawcy umyślnego naruszenia dobra osobistego (por. także uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 1985 r., III CZP 27/85, OSNC 1985 nr 12, poz. 185).
Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu reguluje art. 183d ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), zgodnie z którym:
Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
Z przepisu art. 183d Kodeksu pracy, będącego podstawą zasądzonego na Pani rzecz zadośćuczynienia, wprost nie wynikają ani wysokość ani zasady ustalania zadośćuczynienia. Powołany przepis jedynie określa minimalną wysokość odszkodowania, która przysługuje każdemu, komu przyznawane jest odszkodowanie w oparciu o ten przepis.
Wskazała Pani, że Sąd Okręgowy w (…), po rozpoznaniu na rozprawie 28 marca 2024 r. sprawy z Pani powództwa przeciwko Pani pracodawcy o zadośćuczynienie, odszkodowanie za nierówne traktowanie w zatrudnieniu w związku z ukończeniem przez Panią 60 lat przyznał Pani zadośćuczynienie. Sąd Okręgowy uwzględniając zarzut naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i niedyskryminacji, zasądził na rzecz powódki adekwatną rekompensatę pieniężną w kwocie 50.000 zł jako zadośćuczynienie na podstawie art. 183d § 1 Kodeksu pracy.
Jak wynika z wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego z 1 października 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 294/14:
„W ocenie sądu powoływany art. 183d KP, będący podstawą do zasądzenia przez sąd powszechny odszkodowania, określa ogólne ramy uprawnienia do dochodzenia odszkodowania, nie precyzując wprost ani wysokości odszkodowania, ani też zasad, które w sposób jednoznaczny określą wysokość odszkodowania”.
Zatem, ani wysokość odszkodowania ani tym bardziej zasady ustalania odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie wynikały wprost z przepisów, a tylko wówczas odszkodowanie mogłoby skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
W przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania/zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas należy rozważyć czy do odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu może być zastosowane zwolnienie na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.
Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.
Jednocześnie, zakres zwolnienia określony w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Wskazała Pani, że rozwiązanie umowy nastąpiło na podstawie porozumienia stron, a w wyroku nie stwierdzono naruszenia przez pracodawcę konkretnych przepisów prawa pracy.
Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy:
Umowa o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron. (…)
Jednakże należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania/ zadośćuczynienia w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania.
Zatem, wypłacona Pani kwota ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Wypłacona kwota nie stanowi zadośćuczynienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie dotyczy ona bowiem szkody rzeczywistej, lecz ma rekompensować Pani utracone przez Panią, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.
Wypłacone Pani świadczenie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika). Świadczenie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby nadal łączył go stosunek pracy z pracodawcą, a więc gdyby do rozwiązania umowy o pracę nie doszło.
Wobec okoliczności faktycznych przedstawionych we wniosku nie sposób uznać, że zadośćuczynienie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu przyznane Pani na podstawie wyroku sądu wiązało się z rzeczywistym uszczerbkiem w majątku należącym do Pani, natomiast majątek ten niewątpliwie nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło nierówne traktowanie w zatrudnieniu. W tym przypadku mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem (zadośćuczynieniem) dotyczącym utraconych korzyści, które nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania również na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.
W orzecznictwie przyjęto, że szkodą w przypadku utraconych korzyści (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego) jest szkoda, którą określa to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., sygn. akt I CKN 132/01).
Ponieważ wynagrodzenie w wysokości przysługującej na dzień rozwiązania umowy o pracę weszłoby do Pani majątku, gdyby nie nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę, to uznać należy, że zasądzone zadośćuczynienie stanowi utracone korzyści.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w sprawie zastosowanie będzie miał właśnie wyjątek wskazany w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten odnosi się – tak jak ma to miejsce w rozpatrywanej sprawie – do zadośćuczynień przyznanych na podstawie wyroku sądowego, które dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Wypłacona Pani kwota na podstawie wyroku sądowego nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody uzyskane z tytułu otrzymanego zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu
Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.