Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 18 marca 2025 r., sygn. II SA/Ol 107/25

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Tadeusz Lipiński Sędziowie sędzia WSA Marzenna Glabas asesor WSA Grzegorz Klimek (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 18 marca 2025 r. sprawy ze skargi Wojewody Warmińsko-Mazurskiego na uchwałę Rady Gminy Stare Juchy z dnia 11 października 2023 r., nr LI.323.2023 w przedmiocie wyrażenia zgody na umieszczenie tablicy pamiątkowej stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały.

Uzasadnienie

W dniu 11 października 2023 r. Rada Gminy Stare Juchy (dalej jako: Rada, organ), działając na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40 - u.s.g.), podjęła uchwałę Nr LI.323.2023 sprawie wyrażenia zgody na umieszczenie tablicy pamiątkowej. W § 5 określono, że uchwała wchodzi wżycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Na powyższą uchwałę Wojewoda Warmińsko-Mazurski złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie. Wniósł o stwierdzenie jej nieważności w części dotyczącej § 5. Podniósł, że z analizy ww. art. 18 ust. 2 pkt 13 u.s.g. wynika, że stanowi on podstawę do podejmowania uchwał w trzech kategoriach. Pierwsza - w sprawach herbu gminy, druga - nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych oraz trzecia - w sprawach wznoszenia pomników. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uchwały w sprawie herbu gminy oraz nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych są aktami prawa miejscowego mającymi moc obowiązującą na terenie, dla którego zostały one podjęte. Jako akty prawa miejscowego uchwały te podlegają publikacji w wojewódzkich dziennikach urzędowych. Natomiast uchwała w sprawie wyrażenia zgody na umieszczenie tablicy pamiątkowej nie posiada charakteru aktu prawa miejscowego, jak również obowiązek jej publikacji nie wynika z przepisów szczególnych. Dla kwalifikacji danego aktu jako aktu prawa miejscowego znaczenie decydujące ma charakter norm prawnych i kształtowanie przez te normy sytuacji prawnej adresatów. W przypadku uznania, iż uchwała zawiera normy postępowania o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, jest ona aktem prawa miejscowego i podlega obowiązkowi publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Dla uznania aktu normatywnego za przepis powszechnie obowiązujący spełnione muszą zostać określone wymogi. Musi on m.in.: być wydany przez kompetentny organ na podstawie upoważnień ustawowych, w swej treści zawierać normy o charakterze abstrakcyjnym (wielokrotnego zastosowania) i generalnym (skierowane do nieokreślonego adresata). Samo zaś upoważnienie ustawowe dla organu stanowiącego do wydania aktu prawa miejscowego musi być wyraźne i konkretne, tzn. musi ono wskazywać jednoznacznie, a nie w sposób dorozumiany, że organowi temu została przekazana do unormowania określona sfera prawna, że zostały mu przyznane kompetencje do uchwalenia nie jakichkolwiek treści, ale treści prawodawczych, to jest wyznaczających ich adresatom pewien sposób zachowania się, w formie nakazów, zakazów lub uprawnień. Tymczasem, ani przepis art. 40 ust. 1 u.s.g., ani też żaden inny obowiązujący przepis prawa nie zawiera upoważnienia dla rady gminy do stanowienia aktów prawa miejscowego w sprawie wyrażenia zgody na umieszczenie tablicy pamiątkowej. Należy bowiem pamiętać, że ustawa o samorządzie gminnym ma wyłącznie charakter normy kompetencyjnej. Tym samym, Rada postanawiając w § 5 przedmiotowej uchwały, że: "...wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Warmińsko-Mazurskiego" ustanowiła wejście uchwały w sposób i w terminie niedopuszczalnym dla uchwały nie mającej charakteru aktu prawa miejscowego. Dodatkowo Wojewoda wskazał, że w ustawie z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki (Dz. U. z 2018 r. poz. 1103), ustawodawca w art. 5a ust. 2 przyjął, że przez pomniki rozumie się również tablice pamiątkowe. Uzasadnienie ww. uchwały wskazuje, że tablica ta ma służyć uczczeniu i ocaleniu od zapomnienia, budowniczego szkoły "Tysiąclecia", wychowawcy wielu pokoleń, który całe swoje życie zawodowe poświęcił uczniom i szkole w Starych Juchach - mgr inż. S.L. - wieloletniego Dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Starych Juchach. Z informacji umieszczonej w Biuletynie Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wynika natomiast, że S. L. jest osobą widniejącą w katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL.