Interpretacja indywidualna z dnia 25 marca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.37.2025.2.KR 0111-KDIB2-3.4015.2.2025.3.JKU

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w zakresie:

-podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe,

-podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 18 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu nakładów poniesionych na nieruchomość.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca do 2 lipca 2024 był w związku małżeńskim. Podczas trwania związku małżeńskiego, wspólnie z ówczesną małżonką zaciągnęli kredyt na budowę domu. Dom znajdował się na gruncie należącym do byłej małżonki. Po rozwodzie chcąc sprzedać dom okazało się, że jedynym właścicielem domu była małżonka Wnioskodawcy. Wynikało to z faktu, że zgodnie z Kodeksem cywilnym budynki wybudowane na danym gruncie, należą do właściciela gruntu. Wnioskodawca oraz jego była małżonka nie posiadali ustroju wspólności małżeńskiej. Z uwagi na fakt, że Wnioskodawca ponosił nakłady na nieruchomość między innymi poprzez partycypację w kredycie i poniósł duże obciążenia w związku z jego spłatą, wraz z byłą małżonką doszło do podpisania umowy, na mocy której po sprzedaży nieruchomości (budynku, na który wzięto wspólny kredyt oraz gruntu) oraz spłacie kredytu, część z pozostałej kwoty otrzymał Wnioskodawca. Do przekazania środków od byłej małżonki doszło już po rozwodzie. Zgodnie z treścią umowy, małżonkowie potraktowali ten zwrot jako zwrot nakładów na nieruchomość byłej małżonki z majątku osobistego Wnioskodawcy (m.in. w związku ze spłatą przez Wnioskodawcę kredytu).

Pytania

1.Czy przekazane przez małżonkę na rzecz Wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym środki będą przychodem podlegającym opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł?

2.Czy przekazane przez małżonkę na rzecz Wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym środki będą opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, przekazane przez małżonkę środki nie będą stanowiły dla Niego przychodu do opodatkowania, zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: „ustawa o PIT”.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, przekazane przez małżonkę środki nie będą opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z ww. przepisem, przychodem podatnika są kwoty otrzymane lub pozostawione do dyspozycji. Opisane w niniejszym stanie faktycznym świadczenia nie powinny zostać uznane za świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia, jak również nie powodują przysporzenia majątkowego po stronie Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są także inne źródła, niewymienione w treści art. 10 ust. 1 ustawy o PIT.

Przychodem, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, są co do zasady otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, ustawodawca wskazał, że za przychody z innych źródeł uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 ustawy o PIT.

Posłużenie się przez ustawodawcę sformułowaniem w szczególności nakazuje stwierdzić, że katalog przychodów określonych w art. 20 ust. 1 ustawy o PIT nie ma charakteru wyczerpującego. Przychodem może być więc co do zasady wszystko, co wiązać będzie się z przyrostem majątkowym.

Jakkolwiek nie jest to wskazane bezpośrednio w treści art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, w doktrynie prawa podatkowego podkreśla się, że przychód powinien mieć charakter bezzwrotny, definitywny i powodujący wzbogacenie podatnika (por. R. Kowalski. PIT. Komentarz do wybranych przepisów, 2020).

Otrzymane środki stanowią zwrot za ponoszone przez Wnioskodawcę nakłady, m.in. stanowiące spłatę kredytu, nie stanowią więc jakiegokolwiek przysporzenia po stronie Wnioskodawcy, w związku z czym nie można stwierdzić, że osiągnął on jakikolwiek przychód w związku z zawartą umową, na mocy której otrzymał on zwrot środków za nakłady oraz z tytułu spłacanego kredytu. W innym przypadku, jeśli całość środków z tytułu sprzedaży nieruchomości otrzymałaby była małżonka, a dom został zbudowany z środków pochodzących z kredytu, który spłacał również Wnioskodawca po stronie byłej małżonki powstałoby przysporzenie, a Wnioskodawca straciłby niesłusznie całość środków, które przeznaczył na budowę domu oraz spłatę kredytu.

Prawną przesłanką zwrotu przez byłą małżonkę poniesionych przez Wnioskodawcę nakładów na jej dom są przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: „KC”).

Zgodnie z art. 405 KC, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości (bezpodstawne wzbogacenie).

Zgodnie z art. 410 § 1 KC, przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. W myśl § 2 przytoczonego art. 410, świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Jak wskazuje się powszechnie w doktrynie prawa cywilnego, roszczenie zwrotu z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia jest na gruncie KC powszechnie akceptowanym mechanizmem rozliczeń (por. J. Ciszewski, P. Nazaruk (red) Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, 2022).

Pogląd taki jest również aprobowany przez orzecznictwo. Jak wskazano przykładowo w Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 maja 2018 r., sygn. akt V ACa 724/17:

„Zerwanie konkubinatu [w naszym przypadku związku małżeńskiego z rozdzielnością majątkową] stanowi odpadnięcie podstawy prawnej dokonanego przez powódkę świadczenia, które doprowadziło do wzbogacenia pozwanego, zatem uprawnione jest oparcie roszczenia na treści art. 410 k.c. Ustanie konkubinatu definitywnie uniemożliwia realizację wspólnego celu jakim było pozostawanie w związku, co pozwala odwołać się do konstrukcji świadczenia nienależnego, z uwagi na nieosiągnięcie zamierzonego przez strony celu świadczenia (condictio causa data causa non secuta).”

Jednocześnie, z uwagi na zawartą umowę, doszło do skonkretyzowania się wierzytelności Wnioskodawcy względem byłej małżonki. W ramach porozumienia zobowiązała się ona bowiem do zwrotu poniesionych nakładów w drodze przelewu określonej kwoty na rachunek bankowy Wnioskodawcy. W porozumieniu Wnioskodawca potwierdził, że zwrot ww. kwoty wyczerpuje w całości roszczenia w odniesieniu do zwrotu poczynionych nakładów.

Kwota, którą zwróci była małżonka Wnioskodawcy z tytułu zwrotu poniesionych nakładów nie będzie stanowić dla podatnika przychodu na gruncie ustawy o PIT. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju świadczenie nie skutkuje jakimkolwiek przysporzeniem majątkowym, gdyż ma charakter zwrotny.

Taka kwalifikacja zwrotu korzyści z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia znajduje również potwierdzenie na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych. Jak wskazał przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 marca 2017 r., sygn. II FSK 164/15:

„O tym, że dokonany na podstawie art. 405 i art. 406 k.c. zwrot korzyści z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia nie może zostać zaliczony do przychodów z innych źródeł przychodów przesądza zwrotny charakter tego świadczenia. Skoro bowiem zwrot z tytułu bezpodstawnego świadczenia nie może zostać uznany za przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., to odpada konieczność analizy, do którego ze źródeł przychodów powinien zostać zaliczony. (...) Ponownie podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tym samym, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. W tym wypadku brak tego rodzaju przysporzenia, a jedynie zwrot korzyści na rzecz zubożonego przez bezpodstawnie wzbogaconego, przesądza o tym, że do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu tego rodzaju zwrotu.”

Należy również zwrócić uwagę, że zasadniczą podstawą prawną zawartego porozumienia jest art. 405 oraz art. 410 Kodeksu cywilnego, jakkolwiek nie zostało to wprost wskazane w treści porozumienia. Zwrot poniesionych nakładów nie będzie stanowić w szczególności jakiejkolwiek darowizny, zadośćuczynienia, odszkodowania lub zwrotu utraconych korzyści, ale jest formą rozliczenia poniesionych nakładów na mieszkanie konkubenta, które to nakłady przyczyniły się do bezpodstawnego wzbogacenia byłej małżonki.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych w ostatnim czasie przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, tj.:

1)z dnia 3 marca 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.905.2021.5.MAP;

2)z dnia 4 grudnia 2021 r., nr 0115-KDIT3.4011.943.2021.3.AD;

3)z dnia 10 października 2019 r., nr 0113-KDIPT3.4011.389.2019.1 ASZ.

Nie można więc stwierdzić, że w niniejszej sytuacji Wnioskodawca otrzymał jakiekolwiek przysporzenie stanowiące przychód. Otrzymał on zwrot środków za spłacany wcześniej kredyt, którego faktycznie beneficjentem była Jego była małżonka.

Ad 2

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej: „PSD”) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Natomiast zgodnie z art. 888 ustawy Kodeks cywilny (dalej: „KC”) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Analizując powyższy przepis możemy dojść do wniosku, że cechą charakterystyczną umowy darowizny jest jej nie ekwiwalentność, tj. z darowizną nie wiąże się obowiązek obdarowanego do konkretnego działania. W niniejszej sprawie nie można stwierdzić, że środki przekazane przez byłą małżonkę Wnioskodawcy stanowić będą darowiznę, gdyż środki te zostały przekazane Wnioskodawcy niejako jako zwrot środków za nakłady na dom, m.in. w postaci spłaty kredytu, w których to wydatkach partycypował Wnioskodawca, w związku z czym wystąpi tzw. causa darowizny, a więc jej korelacja z wcześniejszym działaniem Wnioskodawcy. Nie można więc wysunąć tezy, że w niniejszej sprawie doszło do przekazania darowizny na rzecz Wnioskodawcy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie się różnił od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.