Interpretacja indywidualna z dnia 20 marca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.72.2025.2.ST

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem złożonym 26 stycznia 2025 r. oraz 9 marca 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Prosi Pan o interpretację podatkową dotyczącą obowiązku zapłaty podatku dochodowego od „kwoty dodatkowej” wskazanej przez Bank … w zawartej ugodzie, wynikającej z postępowania sądowego dotyczącego nieważności umowy z powodu zawartych w niej klauzul abuzywnych.

Treścią ugody jest:

1.Umorzenie pozostałego zadłużenia wynikającego z umowy kredytu, tj. kwoty 7 298,06 CHF równej 33 230 zł 99 gr.

2.Zwrotu kosztów sądowych w wysokości 6 400 zł.

3.Cyt.: „Zapłaty „dodatkowej kwoty” 40 000 zł stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przeze mnie rat kredytowych” – tj. zwrot nadpłaconych przez Pana rat, niestanowiących dla Pana dodatkowego przysporzenia majątkowego.

W ramach podpisanej ugody złożył Pan również „Oświadczenie o spełnianiu warunków wynikających z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe”, tj. oświadczenie, że: wskazany kredyt hipoteczny został zaciągnięty w 100% na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz nie skorzystał Pan z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Niestety zwolnienie z podatku nie jest do końca klarownie opisane w rozporządzeniu, a Bank nie skonstruował ugody w sposób również klarowny dla interpretacji podatkowej. Zawarta ugoda posiada 3 elementy w ramach odzyskanych roszczeń. Jest to:

-umorzenie/obniżenie salda pozostałego do spłaty;

-zwrot nadpłaty;

-kwota dodatkowa, którą zwraca Bank, stanowiąca i tak składową nadpłaty.

Zatem, wskazana w ugodzie kwota dodatkowa stanowi kwotę, która może być traktowana jako Pana przychód na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 UPDOF (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych), tj. jako przychody z innych źródeł, za które uznaje się m.in. nieodpłatne świadczenia niemieszczące się w innych źródłach, ale jak wskazał Pan wyżej, stanowi ona przede wszystkim zwrot nadpłaconych rat ze środków finansowych wcześniej zarobionych, od których podatek dochodowy również był pobrany.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że ugoda z Bankiem … została zawarta 17 grudnia 2025 r. [winno być 17 grudnia 2024 r.] w wyniku rekomendacji Sądu Okręgowego w …. Stronami byli Bank … oraz … – osoba cywilna (pożyczkobiorca).

Zgodnie z treścią ugody par. 6 ust. 1 pkt 2, kwota 40 000 zł została wypłacona tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez Pana rat, tj. nadpłatę na rzecz Banku z tytułu wierzytelności powstałej w ramach wadliwej prawnie umowy o pożyczkę hipoteczną.

Kwota pieniężna stanowiąca częściowy zwrot spłaconych przez Pana rat, powstała w wyniku nadpłaty na rzecz Banku rat kapitałowo-odsetkowych.

Zgodnie z treścią ugody, ww. kwota ma status częściowego zwrotu spłaconych przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych. Ww. kwota została wypłacona 18 grudnia 2024 r.

Na podstawie zawartej ugody Bank zobowiązał się umorzyć Pana pozostałe zadłużenie wskazane w par. 2, w wysokości 33 230 zł 99 gr oraz zwrotu kosztów postępowania sądowego wskazane w par. 6 ust. 1 pkt 1 w wysokości 6 400 zł. Ugoda z Bankiem mówi tylko o umorzeniu pozostałego zadłużenia par. 2 i kwocie stanowiącej częściowy zwrot spłaconych rat w par. 6.

Zarówno kwota wynikająca z umorzenia pozostałych rat, jak i kwota dodatkowa z tytułu częściowego zwrotu spłaconych rat mieszczą się w kwocie wpłaconych przez Pana do Banku rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu zadłużenia. Żadna z tych kwot nie przysporzyła Panu żadnego dodatkowego dochodu, gdyż pożyczkę tą spłacił Pan prawie dwukrotnie, a suma ww. kwot stanowi tylko część zwrotu tej nadpłaty.

Kwota stanowiąca częściowy zwrot spłaconych rat została wyliczona i zaproponowana przez Bank, bez podania szczegółów. Jest to tylko częściowy zwrot nadpłaty, zaakceptowany przez Pana celem zawarcia ugody.

Pytanie

Czy biorąc pod uwagę art. 10 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „kwota dodatkowa”, wskazana w zawartej przez Pana ugodzie z Bankiem …, stanowiąca częściowy zwrot spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, skutkuje po Pana stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego?

Pana stanowisko w sprawie

Powołując się na wydane przez KIS interpretacje prawne w podobnych sprawach dla innych osób fizycznych oraz na fakt, iż „kwota dodatkowa” wykazana w ugodzie stanowi tylko zwrot nadpłaconych rat ze środków finansowych wcześniej zarobionych, od których podatek dochodowy również był pobrany, zatem kwota zwrotu dokonana przez Bank nie stanowi Pana dodatkowego dochodu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z ww. przepisem:

Przychody z poszczególnych źródeł przychodów i zasady ich ustalania zostały uregulowane w art. 12-20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Skutki podatkowe wypłaty przez bank na Pana rzecz kwoty dodatkowej

Zgodnie z art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Stosownie do art. 720 § 2 Kodeksu cywilnego:

Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jej części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Wobec powyższego, skoro jak Pan wskazał we wniosku i jego uzupełnieniu – kwota, która została na Pana rzecz wypłacona przez bank stanowi częściowy zwrot spłaconych przez Pana rat i powstała w wyniku nadpłaty na rzecz Banku rat kapitałowo-odsetkowych, to stwierdzam, że zwrot ten nie stanowi dla Pana przychodu.

Czynność ta nie spowodowała uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku.

Pieniądze te nie są Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z przywołanym w pytaniu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W związku z tym, że nie wystąpił u Pana przychód, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który z kolei mógłby podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy wskazać, że powyższy przepis nie ma zastosowania w Pana sprawie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionego pytania i własnego stanowiska, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytania oraz własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Podkreślam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Wyjaśniam również, że wydając interpretacje w trybie ww. przepisu, nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.