Wyrok NSA z dnia 5 lutego 2025 r., sygn. III OSK 2330/24

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Rafał Stasikowski sędzia del. WSA Paweł Mierzejewski Protokolant asystent sędziego Adam Płusa po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2025 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W.K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 marca 2024 r. sygn. akt II SA/Wa 1383/23 w sprawie ze skargi W.K. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 maja 2023 r. nr 992700.620.216.2023-SWO w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Decyzją z 10 lutego 2023 r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.) dalej jako ustawa o emeryturach i rentach z FUS, odmówił W.K. przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku po zmarłym ojcu. W uzasadnieniu decyzji organ przytoczył treść ww. przepisu podkreślając, że świadczenie w drodze wyjątku może zostać przyznane jedynie w przypadku łącznego spełnienia następujących przesłanek: posiadania statusu ubezpieczonego bądź członka rodziny pozostałego po ubezpieczonym, niespełnianie warunków ustawowych do uzyskania świadczenia w trybie zwykłym wskutek szczególnych okoliczności, braku możliwości podjęcia pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniami społecznymi z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek oraz braku niezbędnych środków utrzymania. Organ wyjaśnił, że przez "szczególne okoliczności" rozumieć należy wydarzenia o charakterze nadzwyczajnym, które wbrew zamiarom i woli ubezpieczonego stanowią niemożliwą do przezwyciężenia przeszkodę w kontynuowaniu ubezpieczenia i wskazał, że z materiału dowodowego sprawy wynika, iż u ojca skarżącej wykazano jedynie 2 lata, 4 miesiące i 19 dni łącznych okresów składkowych i nieskładkowych, z czego w ostatnim dziesięcioleciu przypadającym przed dniem śmierci 11 miesięcy i 26 dni tych okresów. Dodano również, że w latach 2000-2004, 2004-2007, 2013-2020 ojciec skarżącej nie wykonywał zatrudnienia lub innej działalności popartej opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w tym czasie wykonywał pracę bez odpowiedniego zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego. W związku z powyższym organ uznał, że nie została spełniona przesłanka szczególnych okoliczności uniemożliwiających przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia. Ponadto organ uznał, że wykazany przez opiekunkę prawną skarżącej dochód przypadający na jednego członka rodziny nie wskazuje, aby skarżąca pozostawała bez niezbędnych środków utrzymania.