Interpretacja indywidualna z dnia 21 stycznia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.995.2024.1.KF
Obowiązki płatnika w związku z wypłatą zleceniobiorcom diet oraz zwrotu innych kosztów związanych z podróżą.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
27 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika w związku z wypłatą zleceniobiorcom diet oraz zwrotu innych kosztów związanych z podróżą. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Prowadzą Państwo działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Planują Państwo poszerzyć zakres prowadzonej przez siebie działalności o świadczenie usług opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, które to usługi świadczone będą w miejscu zamieszkania osób podopiecznych (PKD 88.10.Z). Mają Państwo siedzibę w Polsce i w Polsce podlegają Państwo nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
W związku z powyższym – planowanym poszerzeniem przedmiotu działalności – rozważają Państwo wprowadzenie następującego rozwiązania:
Planują Państwo zawierać umowy o świadczenie usług z rodzinami osób, nad którymi sprawowana będzie opieka. Umowy te będą rozliczane w cyklach miesięcznych, tj. w odstępach miesięcznych rodziny będą obciążane fakturami za świadczone przez Państwa usługi opieki. Państwa klienci, tj. rodziny, z którymi zawrą Państwo umowy, jak również osoby podopieczne zamieszkiwać będą na terenie Niemiec, wobec czego wspomniane usługi będą świadczone przez Państwa na terenie Niemiec, co oznacza konieczność wysyłania osób fizycznych, z którymi będą Państwo współpracować (dalej „Zleceniobiorców”) do wykonania czynności opieki nad osobami starszymi do Niemiec.
Podstawą współpracy pomiędzy Państwem a Zleceniobiorcami będzie umowa cywilnoprawna – umowa zlecenie. Przedmiotem umowy będzie świadczenie usług w zakresie opieki oraz pomocy pielęgnacyjnej i domowej nad osobą starszą i chorą, zgodnie z jej potrzebami, celem stworzenia jej lepszej jakości życia i poczucia bezpieczeństwa.
Umowy będą zawierane przed wyjazdem, przy czym każdy wyjazd będzie osobnym zleceniem realizowanym np. na okres od 4 tygodni do 4 miesięcy. Może się zdarzyć, że w przypadku zdarzeń losowych (np. śmierć, hospitalizacja podopiecznego, itp.) okres ten może być krótszy, lecz nigdy nie krótszy niż 7 dni. Zleceniobiorcy wykonywali będą zlecone czynności w danym okresie tylko w jednym miejscu (w jednym domu), a ich wynagrodzenie przekroczy kwotę 200 zł. Każdorazowo osobne zlecenie będzie wskazywało miejsce świadczenia usług (adres zamieszkania osoby, na rzecz której świadczone będą usługi opieki), szczegółowe dane osoby podopiecznej oraz pozostałe informacje niezbędne do realizacji danego zlecenia, wobec czego wyjazdy do Niemiec w celu wykonywania zleconych przez Państwa czynności będą odbywały się każdorazowo na podstawie odrębnych zleceń. Zarówno miejsce świadczenia usług opieki (adres zamieszkania osoby, na rzecz której świadczone będą usługi opieki), dane osoby podopiecznej oraz pozostałe szczegółowe informacje niezbędne do wykonywania danego zlecenia nie będą zamieszczone w treści umowy zawieranej z danym zleceniobiorcą.
W stanie faktycznym dotyczącym kosztów podróży Zleceniobiorcy mogą wystąpić dwie sytuacje:
1.Własnym staraniem i na własny koszt będą Państwo kupować bilety, dzięki którym Zleceniobiorca dotrze do miejsca, w którym znajduje się osoba do opieki i będą Państwo przykazywać te bilety Zleceniobiorcy, lub
2.Zleceniobiorca zakupi bilet sam we własnym zakresie i na własny koszt, a Państwo dokonają zwrotu udokumentowanych kosztów podróży Zleceniobiorcy.
Po zakończeniu zlecenia Zleceniobiorcy będą wracali do Polski.
Nie posiadają Państwo zakładu podatkowego na terenie Niemiec, a wszyscy Zleceniobiorcy będą posiadali centrum (ośrodek) interesów życiowych oraz miejsce zamieszkania na terytorium Polski i będą posiadali rezydencję podatkową w Polsce.
Zleceniobiorcy będą wykonywali zlecone czynności opieki osobiście w miejscu wskazanym przez rodzinę, w którym zamieszkuje osoba do opieki. W każdym przypadku będzie to poza ich miejscem zamieszkania oraz poza Państwa siedzibą, a zatem w czasie wykonywania czynności opieki Zleceniobiorcy będą przebywali w podróży.
Mając na względzie powyższe, zobowiązani będą Państwo do uregulowania w umowach zawieranych ze Zleceniobiorcami także kwestii związanych z koniecznością odbywania przez nich podróży, przy czym pod pojęciem „podróży" należy w tym wypadku rozumieć dojazd do Niemiec, pobyt w Niemczech w czasie realizacji danego zlecenia, a także powrót do Polski.
Zleceniobiorcom przysługiwało będzie wynagrodzenie określone w umowach. Oprócz wynagrodzenia Zleceniobiorcom przysługiwał będzie zwrot kosztów odbywanej podróży, w szczególności zwrot kosztów w postaci diet z tytułu zrekompensowania Zleceniobiorcom kosztów wyżywienia w trakcie odbywanej podróży w okresie wykonywania czynności zleconych w ramach umowy zlecenia. W umowach zlecenia określone będzie również, że może przysługiwać zwrot kosztów podróży, przejazdów, dojazdów środkami komunikacji miejscowej, czy innych niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych i uznanych przez Zleceniodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb. Może zdarzyć się także zwrot kosztów noclegów. Oprócz diet zwrot kosztów podróży będzie występował opcjonalnie, np. w sytuacji gdy nie zapewnią Państwo Zleceniobiorcy biletów, czyli gdy własnym staraniem i na własny koszt nie kupią Państwo i nie przekażą Zleceniobiorcy biletów uprawniających go do przejazdu/dojazdu do miejsca wykonywania zleconych czynności.
Diety oraz pozostałe należności będą wypłacane Zleceniobiorcom w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej („MPiPS”).
Zwrot kosztów podróży nie będzie zaliczany przez Zleceniobiorców do podatkowych kosztów uzyskania przychodów, a wydatki Zleceniobiorców związane z podróżą i podlegające zwrotowi przez Zleceniodawcę będą ponoszone w celu uzyskania przychodu.
Pytanie
Czy postąpią Państwo prawidłowo, gdy od kwoty diet oraz zwrotu innych kosztów związanych z podróżą Zleceniobiorców (np. zwrot kosztów dojazdu), wypłaconych Zleceniobiorcom w związku z wykonywaniem przez nich umów zlecenia, nie będą Państwo pobierali podatku dochodowego od osób fizycznych, uznając, że wypłacane Zleceniobiorcom diety oraz zwrócone inne koszty dotyczące podróży Zleceniobiorców są wolne od podatku dochodowego osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli nie przekroczą one wysokości określonej w odrębnych przepisach, w tym w przepisach z tytułu podróży służbowej poza terytorium kraju, czyli tzw. podróży zagranicznej, o której mowa w rozdziale 3 rozporządzenia MPiPS w sprawie podróży służbowych w związku m.in. z § 2 tegoż rozporządzenia?
Państwa stanowisko w sprawie
W Państwa ocenie, postąpią Państwo prawidłowo, gdy od kwot diet oraz kwot zwrotu innych kosztów podróży do wysokości określonej limitem i wypłaconych Zleceniobiorcom w związku z wykonywaniem przez nich umów zlecenia, nie będą Państwo pobierali podatku dochodowego osób fizycznych (zaliczek na podatek dochodowy), jeżeli nie przekroczą one wysokości określonej w odrębnych przepisach, w tym w przepisach z tytułu podróży służbowej poza terytorium kraju, czyli tzw. podróży zagranicznej, o której mowa w rozdziale 3 rozporządzenia MPiPS w sprawie podróży służbowych w związku m.in. z § 2 tegoż rozporządzenia.
Uzasadnienie Państwa stanowiska w sprawie
Na wstępie należy wskazać, że w konsekwencji założenia przyjętego w konstrukcji interpretacji indywidualnej, w postępowaniu interpretacyjnym organ podatkowy nie ustala stanu faktycznego, lecz formułuje ocenę prawną w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez stronę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i tylko w jego granicach. Ten natomiast, opisany w niniejszym wniosku, został już poddany ocenie prawnej między innymi w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 października 2018 r. (IBPBII/1/415-1032/14-1/HK), w której Organ, mając na uwadze orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 maja 2018 r. sygn. akt II FSK 1446/16 (na które powołują się inne sądy, np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 maja 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 1788/18), w zakresie zwolnienia z opodatkowania wypłacanych zleceniobiorcom diet oraz zwrotu innych kosztów w związku z odbywaniem przez nich podróży, przychylił się do stanowiska wyrażonego przez innego wnioskodawcę w sprawie, w której stan faktyczny był tożsamy ze stanem faktycznym będącym przedmiotem oceny w niniejszym wniosku. W związku z powyższym uzasadnienie Państwa stanowiska w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego jest tożsame z oceną prawną dokonaną przez Organ w powołanej wyżej interpretacji indywidualnej uwzględniającej wspomniane orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Niezależnie od powyższego ocena zawarta w przywołanej interpretacji i wyrokach znalazła potwierdzenie w kolejnych interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Jedynie tytułem przykładu wskazują Państwo na kilka interpretacji wydanych w ostatnim czasie: interpretacja z 18 września 2020 r. (0113-KDIPT2-3.4011.550.2020.2.ID), interpretacja z 30 lipca 2020 r. (0113-KDIPT2-3.4011.530.2020.1.ID), interpretacja z 27 lipca 2020 r. (0115-KDWT.4011.48.2020.1.MŚ), interpretacja z 22 czerwca 2020 r. (0114-KDIP3-2.4011.235.2020.3.AK), interpretacja z 1 marca 2019 r. (0113-KDIPT2-3.4011.592.2018.4.IR), czy też z 21 sierpnia 2024 r. (0112-KDIL2-1.4011.503.2024.1.KP).
Wspomniane interpretacje wydane zostały w stanach faktycznych analogicznych do przedstawionego przez Państwa, co sprawia, że w niniejszej sprawie można mówić o utrwalonym poglądzie orzeczniczym potwierdzającym prawidłowość Państwa stanowiska.
Organ w powołanej wyżej interpretacji indywidualnej z 8 października 2018 r. w związku z uzasadnieniem ww. orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazał, że aby (1) osoba niebędąca pracownikiem mogła skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b w zw. z ust. 13 pkt 1 u.p.d.o.f. konieczne jest (2) odbycie przez nią podróży oraz (3) ustalenie, że celem tej podróży jest osiągnięcie przychodu. Nadto, (4) otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Ad. 1.
Państwa oraz Zleceniobiorców będą łączyły umowy zlecenia, zawarcie których jest konieczne między innymi z uwagi na takt, że nie będą mieli Państwo możliwości nadzorowania Zleceniobiorców, w tym w szczególności wydawania im poleceń. W danej umownie nie będzie ponadto wskazane miejsce świadczenia usług, które ustalane będzie oddzielnie dla każdego zlecenia. Z tych między innymi względów nie będzie możliwe zatrudnienie ich w ramach stosunku pracy.
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zatem zasadą jest, że na podstawie umowy zlecenie realizowana jest pojedyncza czynność. Umowy zlecenie należą do umów starannego działania, w których powinnym zachowaniem dłużnika jest wykonywanie czynności faktycznych zmierzających w jakimś kierunku, ale dłużnik nie zobowiązuje się do osiągnięcia celu tych czynności. Z uwagi na uregulowanie tego typu umów w Kodeksie cywilnym, w przypadku zawarcia umowy zlecenia pomiędzy zleceniodawcą, a osobą podejmującą się opieki nad osobami starszymi mieszkającymi na terytorium Niemiec, strony umowy mogą swobodnie uregulować kwestie dla nich istotne, byleby treść umowy lub jej cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku zlecenia, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego (art. 3531 Kodeksu cywilnego).
Niezależnie od powyższego, jeżeli w celu realizacji danego zlecenia, zleceniobiorca musi czasowo opuścić miejsce swojego zamieszkania, a jednocześnie siedzibę zleceniodawcy, strony są uprawnione, co więcej zobowiązane, do umownego uregulowania zasad zwrotu kosztów podróży, w której zleceniobiorca będzie przebywał w czasie realizacji zleconej mu czynności. W tym miejscu zwracają Państwo uwagę, że zgodnie z art. 742 Kodeksu cywilnego „Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia (...)”.
Wśród przedstawicieli doktryny (np. A. Kidyba, Komentarz do art. 742 Kodeksu cywilnego) podkreśla się, że chodzi w tym wypadku o wszystkie niezbędne wydatki, których celem jest należyte wykonanie zlecenia. Z tego względu, jeżeli dany zleceniobiorca jest wysyłany w podróż i ponosi związane z tym koszty (np. dojazd, wyżywanie), których poniesienie jest niezbędne dla potrzeb wykonania zleconej mu czynności, zleceniodawca jest zobowiązany do ich zwrotu. Działanie przeciwne byłoby niezgodne z przepisami i nie zasługiwałoby na ochronę prawną. Dopuszczalne przy tym jest, aby w treści danej umowy zlecenie strony (na zasadzie swobody zawierania umów) określiły rodzaje kosztów związanych z podróżą, które podlegają zwrotowi (tak między innymi Radosław Kowalski, Komentarz praktyczny do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Z uwagi na powyższe są Państwo zdania, że został spełniony warunek, zgodnie z którym zatrudniani przez Państwa Zleceniobiorcy nie będą mieli statusu pracowników.
Ad. 2.
Ustawodawca celowo wyodrębnił dwa rodzaje podróży: „podróż służbową” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem”. Nie są to zwroty tożsame znaczeniowo. Nie można zatem uznać za poprawną takiej wykładni, która prowadzi do ustalenia, że zwroty „podróż służbowa” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem” będą miały to samo znaczenie. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 maja 2018 r. (sygn. akt II FSK 1446/16), rozpoznając sprawę, w której stan faktyczny ad rem był analogiczny do sprawy będącej przedmiotem niniejszego wniosku, wskazał, że „W kontekście przepisów Kodeksu cywilnego o zleceniu niezrozumiałe jest twierdzenie (...), że wyjazd i przebywanie ciągłe stanowi sedno umowy zlecenia. Przedstawione we wniosku okoliczności stanu faktycznego prowadzą do konkluzji, że istotą tych umów jest świadczenie opieki. Nie sposób wykluczyć, że przyjmujący zlecenie odbędzie podróż w celu należytego wykonania zlecenia. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego trudno tutaj jednak rozważać kwestię incydentalności skoro w przeciwieństwie do umowy o pracę w przypadku umowy zleceniu co do zasady brak jest elementu stałości, chodzi tutaj o wykonanie określonej czynności, a więc zdarzenia samego w sobie incydentalnego, nawet jeżeli dochodzi do jego ponawiania (...)”.
Z uwagi na powyższe są Państwo zdania, że warunek odbycia podróży przez osobę niebędącą pracownikiem został spełniony.
Ad. 3.
W przedstawionym stanie faktycznym, bezsprzecznie celem podróży jest osiągnięcie przez Zleceniobiorcę przychodu, gdyż bez niej po prostu nie byłoby możliwe wykonanie zleconych mu przez Państwa czynności. Specyfika, cel oraz istota usług opieki domowej nad osobą starszą przesądzają o tym, że wspomniane usługi świadczenie są w miejscu zamieszkania pacjenta, który ze względu na swój wiek i stan zdrowia nie może go opuszczać.
Z uwagi na powyższe są Państwo zdania, że ten warunek również został spełniony.
Ad. 4.
W przedstawionym stanie faktycznym, zwrotu kosztów z tytułu podróży Zleceniobiorcy nie zaliczają do swoich kosztów uzyskania przychodu z tytułu umowy zlecenia, zatem Państwa zdaniem również ten warunek został spełniony.
Mając na uwadze fakt, że stosowanie prawa kształtuje się w procesie jego wykładni, a w szczególności wykładni sądowej, Państwo, którym zależy na uniknięciu negatywnych skutków błędnego działania w obszarze projektowanych i podejmowanych przez siebie działań gospodarczych, kierują się orzecznictwem, jak również utrwalonym poglądem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Dlatego planując zdarzenie przyszłe, będące już przedmiotem oceny prawnej poczynionej w przywołanym orzeczeniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 maja 2018 r. sygn. akt II FSK 1446/16, do którego tut. Organ przychylił się w wydanej przez siebie interpretacji z 8 października 2018 r. oraz w kolejnych interpretacjach z lat 2019-2024, czy też w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 7 maja 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 1788/18, uzasadniają Państwo przedstawione w niniejszym wniosku stanowisko, opierając się na wspomnianej ocenie prawnej i utrwalonym poglądzie orzeczniczym potwierdzonym szeregiem interpretacji wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w ostatnim czasie.
W świetle powyższego, Państwa stanowisko należy uznać za uzasadnione.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca dokonał podziału przysporzeń majątkowych uzyskiwanych przez podatników na różne źródła przychodów. Zgodnie z pkt 2 tego przepisu, odrębnym źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście.
W myśl art. 13 pkt 8 ww. ustawy:
Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a)osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b)właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
c)przedsiębiorstwa w spadku
– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.
Z kolei zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Jednakże w myśl art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem – do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13 i 15c.
Jednocześnie zgodnie z art. 21 ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przepis ust. 1 pkt 16 lit. b stosuje się, jeżeli otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i zostały poniesione:
1)w celu osiągnięcia przychodów lub
2)w celu realizacji zadań organizacji i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów odrębnych ustaw, lub
3)przez organy (urzędy) władzy lub administracji państwowej albo samorządowej oraz jednostki organizacyjne im podległe lub przez nie nadzorowane, lub
4)przez osoby pełniące funkcje obywatelskie, o których mowa w art. 13 pkt 5, w związku z wykonywaniem tych funkcji.
Odrębnymi przepisami, o których mowa powyżej, są przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2190).
Dla prawidłowego rozstrzygnięcia niniejszej sprawy koniecznym jest przede wszystkim ustalenie, jak należy rozumieć pojęcie „podróży” ujęte w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyodrębnił dwa rodzaje podróży: „podróż służbową” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem”. Według jednej z dyrektyw wykładni językowej, tj. zakazu wykładni synonimicznej, zakłada się, że różnym zwrotom nie należy nadawać tego samego znaczenia. Nie można zatem uznać za poprawną takiej wykładni, która prowadzi do ustalenia, że zwroty „podróż służbowa” oraz „podróż osoby niebędącej pracownikiem” będą miały to samo znaczenie.
Należy zatem rozważyć zakres pojęcia „podróż” zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przy czym zwrot ten nie został zdefiniowany ani w ustawie podatkowej ani w innych przepisach. Zatem właściwą metodą odkodowania jego znaczenia jest sięgnięcie do reguł wykładni językowej. Według internetowego Słownika Języka Polskiego (www.sjp.pl) – podróż to przebywanie drogi do odległego miejsca; przemierzanie rozległych terenów; podróżowanie. Efektem zastosowania wykładni językowej jest więc ustalenie, że podróż to przebycie drogi do jakiegoś odległego miejsca, bez dookreślenia tego pojęcia przez takie elementy jak czas odbywania, częstotliwość czy też przez zdefiniowanie kierunku podróży.
W połączeniu z art. 21 ust. 13 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, istotne staje się, aby podróż odbywana była w celu uzyskania przychodów i aby wydatki z tego tytułu nie zostały ujęte w kosztach uzyskania przychodu.
Stosując reguły wykładni systemowej zewnętrznej, należy przyjąć, że pojęcie „podróży służbowej” zostało zdefiniowane w art. 77⁵ § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1976 r. – Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.), który stanowi, że:
Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.
Niemniej jednak jest to definicja, która może być odnoszona tylko do „podróży służbowej” pracowników, a nie do „podróży osoby niebędącej pracownikiem”.
Należy też zauważyć, że podróż służbowa realizowana jest w ramach stosunku pracy, którego definicję zawiera art. 22 Kodeksu pracy. Przepis ten w § 1 stanowi, że:
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Umówione miejsce świadczenia pracy jest więc istotnym elementem stosunku pracy, zaś jej wykonywanie poza wyznaczonym miejscem odbywa się na polecenie pracodawcy. Warto podkreślić, że ustawa podatkowa dla zastosowania analizowanego zwolnienia nie wprowadza warunku, że podróż służbowa musi być dokonana w celu osiągnięcia przychodów.
W zakresie umów zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonej czynności; miejsce wykonania tej czynności nie jest elementem istotnym umowy na warunkach zlecenia, nawet jeżeli w umowie takie miejsce wskazano (art. 734 w zw. z art. 750 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.)).
Przedstawione we wniosku okoliczności zdarzenia przyszłego prowadzą do konkluzji, że istotą tych umów jest świadczenie opieki. Nie sposób wykluczyć, że przyjmujący zlecenie odbędzie podróż w celu należytego wykonania zlecenia. Wskazane różnice między stosunkiem pracy a stosunkiem prawnym na warunkach zlecenia prowadzą do wniosku, że wskazanie w umowie zlecenia miejsca, w którym czynność ma być dokonana, nie może być utożsamiane z miejscem wykonywania pracy określonym w umowie o pracę.
Trzeba zauważyć, że analizowany art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b w zw. z art. 21 ust. 13 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie poprzestaje na wskazaniu podmiotów uprawnionych do zwolnienia, ale także odmiennie zakreśla warunki zwolnienia dla tych podmiotów, wskazując, że w przypadku osób niebędących pracownikami podróż musi odbywać się w celu osiągnięcia przychodów, a otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Połączenie dwóch różnych grup podmiotów uprawnionych do zwolnienia w ramach jednej jednostki redakcyjnej wynika z przyjęcia przez ustawodawcę jednorodnego limitu, w ramach którego świadczenia za czas podróży podlegają zwolnieniu.
W świetle powyższego należy przyjąć, że aby osoba niebędąca pracownikiem mogła skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b w zw. z ust. 13 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, konieczne jest odbycie przez nią podróży oraz ustalenie, że celem tej podróży jest osiągnięcie przychodu. Nadto otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym podróż, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ww. ustawy, nie może być utożsamiana z podróżą służbową.
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać zatem należy, że w sytuacji gdy wysyłają Państwo Zleceniobiorców do wykonywania zadań za granicę, to wyjazdy te spełniają definicję podróży, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zasady rozliczania podróży zagranicznych reguluje ww. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Zgodnie z § 2 powołanego rozporządzenia:
Z tytułu podróży krajowej oraz podróży zagranicznej, odbywanej w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę, pracownikowi przysługują:
1) diety;
2) zwrot kosztów:
a)przejazdów,
b)dojazdów środkami komunikacji miejscowej,
c)noclegów,
d)innych niezbędnych udokumentowanych wydatków, określonych lub uznanych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb.
W myśl § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia:
Dieta w czasie podróży zagranicznej jest przeznaczona na pokrycie kosztów wyżywienia i inne drobne wydatki.
Na podstawie § 13 ust. 2 ww. rozporządzenia:
Dieta przysługuje w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży zagranicznej. W przypadku podróży zagranicznej odbywanej do dwóch lub więcej państw pracodawca może ustalić więcej niż jedno państwo docelowe.
Zgodnie z § 13 ust. 4 ww. rozporządzenia:
Wysokość diety za dobę podróży zagranicznej w poszczególnych państwach jest określona w załączniku do rozporządzenia.
W ww. załączniku, dieta za dobę podróży zagranicznej do Niemiec została określona w wysokości 49 euro, natomiast limit na nocleg w wysokości 170 euro.
Stosownie do treści § 14 ust. 1 ww. rozporządzenia:
Pracownikowi, któremu zapewniono w czasie podróży zagranicznej bezpłatne, całodzienne wyżywienie, przysługuje 25% diety ustalonej zgodnie z § 13 ust. 3.
Zgodnie z § 16 ust. 1 cytowanego rozporządzenia:
Za nocleg podczas podróży zagranicznej pracownikowi przysługuje zwrot kosztów w wysokości stwierdzonej rachunkiem, w granicach limitu określonego w poszczególnych państwach w załączniku do rozporządzenia.
W myśl § 16 ust. 2 ww. rozporządzenia:
W razie nieprzedłożenia rachunku za nocleg, pracownikowi przysługuje ryczałt w wysokości 25% limitu, o którym mowa w ust. 1. Ryczałt ten nie przysługuje za czas przejazdu.
Na podstawie § 16 ust. 4 ww. rozporządzenia:
Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli pracodawca lub strona zagraniczna zapewniają pracownikowi bezpłatny nocleg.
Wobec powyższego, skoro przyznane Zleceniobiorcom należności z tytułu diet oraz zwrot innych kosztów związanych z podróżą, będą wypłacane na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży i nie będą przekraczać kwot tam określonych, to należy uznać, że kwoty te będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, na Państwu, jako płatniku, nie będzie ciążyć obowiązek poboru i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy w związku z wypłaceniem Zleceniobiorcom, wykonującym umowę zlecenia poza granicami Polski ww. kwot.
Zaznaczenia wymaga jednak fakt, że omawiane zwolnienie jest limitowane do wysokości określonej w powołanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W przypadku zatem, gdy cała wartość ww. świadczeń korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, mogą Państwo wyłączyć ww. świadczenia z podstawy obliczenia zaliczki na podatek dochodowy.
W konsekwencji powyższego, obowiązani będą Państwo do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy wyłącznie od kwoty wynagrodzenia po odliczeniu objętych zwolnieniem przedmiotowym wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych świadczeń przysługujących Zleceniobiorcom w związku z podróżą zagraniczną, w tym w szczególności kwot diet oraz zwróconych innych kosztów związanych z podróżą.
Jeżeli jednak należności wypłacone przez Państwo będą wyższe od limitów określonych w przepisach ww. rozporządzenia, to nadwyżki ponad te limity będą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym i w takiej sytuacji z tytułu ich wypłaty Państwo będą mieć obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy.
Podsumowując, w przedmiotowej sprawie, postąpią Państwo prawidłowo, gdy od kwot diet oraz kwot zwrotu innych kosztów podróży do wysokości określonej limitem i wypłaconych Zleceniobiorcom w związku z wykonywaniem przez nich umów zlecenia, nie będą Państwo pobierali podatku dochodowego osób fizycznych (zaliczek na podatek dochodowy), jeżeli nie przekroczą one wysokości określonej w odrębnych przepisach, w tym w przepisach z tytułu podróży służbowej poza terytorium kraju, czyli tzw. podróży zagranicznej, o której mowa w ww. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie podróży służbowych.
W odniesieniu do przywołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądów administracyjnych informuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.