Odmowa nieodpłatnego przekazania prawa własności nieruchomości - Wyrok NSA z dnia 22 października 2024 r., sygn. I OSK 1253/21

Prawo do nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości na podstawie art. 118 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników przysługuje wyłącznie w sytuacjach, gdy gospodarstwo rolne zostało dobrowolnie przekazane Państwu w zamian za świadczenia emerytalne, a nie w wyniku orzeczenia sądowego o przejęciu za zaległe należności.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie: sędzia NSA Karol Kiczka (spr.) sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka Protokolant starszy asystent sędziego Marta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 22 października 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 lutego 2021 r. sygn. akt II SA/Wr 399/20 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia 15 czerwca 2020 r. nr SKO/GN-415/14/2020 w przedmiocie odmowy nieodpłatnego przekazania prawa własności nieruchomości gruntowej oraz lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 4 lutego 2021 r., sygn. akt II SA/Wr 399/20 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia 15 czerwca 2020 r. nr SKO/GN-415/14/2020 w przedmiocie odmowy nieodpłatnego przekazania prawa własności nieruchomości gruntowej oraz lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Zaskarżoną do Sądu decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Legnicy utrzymało w mocy decyzję Starosty Legnickiego z dnia 16 kwietnia 2020 r. wydaną na podstawie art. 118 ust. 2, ust. 2a i ust. 4 ustawy z dnia 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2020 r., poz. 174 ze zm., dalej ustawa, ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników), odmawiającą przyznania nieodpłatnie na własność [...] nieruchomości gruntowej położonej w obrębie Głuchowice, w granicach działki nr [...] o powierzchni 0,2458 ha oraz lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich znajdujących się w budynkach posadowionych na działce nr [...] o powierzchni 0,1069 ha, położonych w obrębie Głuchowice. Zdaniem organu odwoławczego, roszczenia przewidziane art. 118 ust. 2, ust. 2a i ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - nie mogą być interpretowane rozszerzająco, albowiem ich celem jest zaspokojenie interesów rolnika, a nie osób trzecich. Co do zasady przysługują one rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu, jeśli zaś chodzi o jego zstępnych, odnoszą się one jedynie do osób ściśle określonych w ust. 2a wskazanej normy prawnej, czyli tym, którzy po śmierci rolnika faktycznie władają działką w zakresie wynikającym z prawa użytkowania. Tymczasem, na mocy postanowienia Sądu Powiatowego w Legnicy z dnia 10 grudnia 1970 r., sygn. akt Ns.305/70, o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, Wydział Finansowy w Legnicy, należącego do [...] gospodarstwa rolnego wraz z zabudowaniami, położonego we wsi Głuchowice - za zaległe należności - [...] i [...] nie byli już właścicielami opisanego gospodarstwa rolnego, natomiast od 1971 r. zostało ono im wydzierżawione i z tego tytułu opłacali składkę na ubezpieczenie społeczne. Wniosek [...] o emeryturę potwierdza, że w okresie od 1971 r. do 1992 r. wnioskodawczyni była dzierżawcą (a nie właścicielem) gospodarstwa rolnego. Uzyskanie przez nią prawa do rolniczego świadczenia emerytalnego wynikało ze spełnienia warunku podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres oraz wieku, a nie z faktu przekazania gospodarstwa rolnego Państwu.