Kiedy organ odwoławczy po uchyleniu decyzji administracyjnej orzeka co do istoty sprawy

W obrocie prawnym dość często organ II instancji wydaje decyzję, w której uchyla zaskarżoną decyzję i kieruje sprawę ponownie do organu I instancji. Taka decyzja nie może być jednak podjęta uznaniowo. Każdy rodzaj rozstrzygnięcia odwoławczego musi być ściśle podyktowany przepisami prawa procesowego. Kiedy zatem organ po uchyleniu decyzji orzeka co do istoty sprawy, a kiedy przekazuje ją do rozpoznania do I instancji? W tej materii wypowiedziały się niedawno obszernie w orzeczeniach wojewódzkie sądy administracyjne w Poznaniu, Lublinie i Rzeszowie.

rodzaje rozstrzygnięć

W myśl art. 138 par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

• utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo
• uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy albo
• uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i umarza postępowanie pierwszej instancji w całości albo w części, albo
• umarza postępowanie odwoławcze.

Powyższy katalog nie uwzględnia jeszcze jednej możliwości: uchylenia decyzji i skierowania sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Jest ona opisana w art. 138 par. 2 k.p.a. – taki sposób redakcji przepisów wskazuje zatem, że skierowanie sprawy ponownie do organu I instancji ustawodawca traktował jak wyjątek od merytorycznego rozstrzygnięcia podejmowanego przez organ odwoławczy. Jak bowiem wynika z przywołanego przepisu, organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym jej rozpatrzeniu.