Wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2023 r., sygn. III OSK 2412/21

Dnia 21 czerwca 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tamara Dziełakowska Sędziowie: sędzia NSA Mirosław Wincenciak sędzia del. WSA Tadeusz Lipiński (spr.) Protokolant: starszy asystent sędziego Paweł Konicki po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A.A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2019 r., sygn. akt IV SA/Wa 415/19 w sprawie ze skargi A.A. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia 20 grudnia 2018 r. nr 6705/OP/2018 w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych 1) oddala skargę kasacyjną, 2) odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 27 czerwca 2019 r., sygn. akt IV SA/Wa 415/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, oddalił skargę A.A. (dalej: skarżący) na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu (dalej: Prezes IPN) z 20 grudnia 2018 r. nr 6705/OP/2018 w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych.

W motywach orzeczenia Sąd I instancji wskazał, że treść odnalezionych dokumentów opisanych w uzasadnieniu decyzji (w szczególności zobowiązanie do współpracy z organami bezpieczeństwa, notatki służbowe sporządzone przez funkcjonariuszy SB z obytych ze skarżącym spotkań z 17 października 1984 r., 7 listopada 1984 r., 11 grudnia 1984 r. oraz 22 stycznia 1985 r.) wykazuje na związek pomiędzy wytworzeniem dokumentu, udziałem skarżącego w jego wytworzeniu i kwalifikacją tej czynności jako wykonywanej w ramach działania w charakterze tajnego informatora. Dokumenty te wskazują niewątpliwie, że skarżący był traktowany przez służbę bezpieczeństwa jako tajny współpracownik (ps. "T."). W aktach Instytutu Pamięci Narodowej odnaleziono bowiem dokumenty dotyczące pozyskania skarżącego do współpracy przez służbę bezpieczeństwa w dniu 14 września 1984 r. (rezultat pozyskania k. 27 akt administracyjnych, podpisane przez skarżącego zobowiązanie do współpracy oraz zobowiązanie do zachowania w tajemnicy). Odnaleziono też dokumenty potwierdzające czynną współpracę ze służbą bezpieczeństwa (notatki służbowe sporządzone przez funkcjonariuszy SB z odbytych ze skarżącym spotkań). Organ na podstawie tych dokumentów był uprawniony do przyjęcia, że zostały one wytworzone przy udziale skarżącego w ramach czynności wykonywanych przez niego w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa. Okoliczność, że notatki służbowe ze spotkań ze skarżącym zostały sporządzone przez funkcjonariusza służby bezpieczeństwa i nie ma na nich podpisu skarżącego, nie wpływa na zmianę stanowiska w tej sprawie. W świetle art. 4 pkt 2 ustawy o działaczach opozycji, nie ma znaczenia, że skarżący nie podpisał tych dokumentów, albowiem wystarczające jest to, że zostały one wytworzone przy jego udziale. Skarżący w istocie nie kwestionuje faktu spotkań z funkcjonariuszem SB X.X. ani tego, że podpisał zobowiązanie do współpracy z tą służbą. Ustawodawca w sposób jednoznaczny uzależnił uzyskanie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, od braku w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej dokumentów bezpośrednio świadczących o współpracy zainteresowanego z aparatem bezpieczeństwa.