Interpretacja indywidualna z dnia 3 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.548.2024.2.AK

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem pozostałej części kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup działki i budowę domu oraz refinansowanie zadłużenia w innym banku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 4 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 19 lipca 2024 r. (wpływ 19 lipca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Ma Pan z żoną kredyt hipoteczny denominowany we frankach szwajcarskich, zaciągnięty na sumę w przeliczeniu ok. (…) PLN na dom jednorodzinny i działkę budowlaną, na której dom został postawiony, mieszka Pan w nim do dziś. Kredyt ten został udzielony na - refinansowanie zadłużenia z tytułu kredytu zaciągniętego w innym banku (był to kredyt na zakup działki budowalnej, na której położony jest dom) - budowa domu. Ponieważ zaskarżyli Państwo ten kredyt i wygrali Państwo pierwszą rozprawę, bank proponuje Państwu ugodę. Jednym z warunków ugody jest umorzenie pozostałej kwoty kredytu (ok. … PLN). Na działkę budowlaną, na której stoi dom, zaciągnął Pan wraz z małżonką wcześniej kredyt hipoteczny w innym banku, który to został spłacony pierwszą transzą aktualnego kredytu, który będzie umorzony.

W uzupełnieniu wniosku udzielił Pan odpowiedzi na pytania.

1.Wskazanie daty udzielenia Panu kredytu na refinansowanie zadłużenia (z tytułu zaciągniętego kredytu w innym banku) oraz jaki cel udzielenia tego kredytu został wskazany w umowie kredytowej?

Odpowiedź: (…)2008 r., refinansowanie zadłużenia z tytułu zaciągniętego kredytu w innym banku (kredyt hipoteczny (…) Bank (…)).

2.Czy kredyt, który został zaciągnięty przez Pana i Pana małżonkę w innym banku, był kredytem udzielonym na cele mieszkaniowe?

Odpowiedź: Tak, zakup działki budowlanej i budowa domu na niej.

3.Czy zgodnie z umową dotyczącą kredytu udzielonego na refinansowanie zadłużenia jest/był Pan i Pana małżonka zobowiązany (z Pana małżonką) do solidarnej (a więc do pełnej wysokości) spłaty kredytu (jeśli nie, jaka część ww. kredytu obciąża Pana, a jaka Pana małżonkę)?

Odpowiedź: Tak, był Pan wraz z małżonką zobowiązany do solidarnej spłaty.

4.Czy umorzenie zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu (będącego przedmiotem Pana zapytania) przez bank dotyczyć będzie wszystkich współkredytobiorców i skutkować będzie wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za zadłużenie?

Odpowiedź: Tak.

5.Czy kredyt, o którym mowa we wniosku (będący przedmiotem Pana zapytania) został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?

Odpowiedź: Tak, Bank (…).

6.Czy kredyt, o którym mowa we wniosku (będący przedmiotem Pana zapytania) został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie – a jeśli tak to na jakiej nieruchomości/prawie majątkowym ustanowiono zabezpieczenie hipoteczne w związku z zaciągniętym kredytem (czy na nieruchomości, o którym mowa we wniosku na zakup której został udzielony kredyt)?

Odpowiedź: Tak, został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości, o której mowa we wniosku.

7.Na podstawie jakich przepisów prawa zostanie (została) podpisana ugoda z bankiem i kiedy (prosiliśmy o wskazanie daty – czy nastąpi to do końca 2024 roku), kto będzie stroną/stronami zawartej ugody oraz jakie ustalenia w sprawie umorzenia zobowiązań kredytowych będzie zawierała ww. ugoda z bankiem dla poszczególnych kredytobiorców, w tym Pana?

Odpowiedź: Ugoda zostanie podpisana na podstawie przepisów ogólnych KC, ugoda zostanie podpisana przed końcem roku 2024, stronami będzie Pan z małżonką i bank udzielający kredytu (…). Ugodą będzie zawierała wzajemne zrzeczenie się roszczeń, bank zwalnia Państwa z długu i przedstawi oświadczenie o wyrażeniu zgody na wykreślenie hipoteki z Księgi Wieczystej.

8.Co będzie składało się na kwotę zadłużenia, które umorzy bank, tj. czy np. będzie to kwota kredytu mieszkaniowego (kapitału), kwota odsetek skapitalizowanych, kwota tzw. odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego), opłaty (czy ich poniesienie przez kredytobiorców było niezbędne do zawarcia umowy kredytu) z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń?

Odpowiedź: Będzie to kwota kredytu mieszkaniowego kapitału i kwota odsetek umownych.

9.Czy w przeszłości korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, a jeżeli tak to czy kredyt ten dotyczył inwestycji mieszkaniowej, będącej przedmiotem wniosku czy innej inwestycji mieszkaniowej (jakiej?).

Odpowiedź: Nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Pytanie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy może Pan liczyć na zaniechanie poboru podatku od kwoty umorzonego kredytu? Pana wątpliwość budzi fakt, że część kredytu dotyczyła spłaty działki budowlanej kredytowanej w innym banku, jednak nadal dotyczy to tej samej nieruchomości.

Pana stanowisko w sprawie (zaprezentowane w uzupełnieniu wniosku)

W Pana opinii, powinien Pan zostać objęty zaniechaniem poboru podatku od kwoty umorzonego kredytu i odsetek umownych z powodu spełnienia wszystkich warunków umorzenia opisanych w Dzienniku Ustaw z 2024 roku pozycja 102.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank pozostałej kwoty kredytu wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem, zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu mieszkaniowego.

Pana wątpliwość budzi kwestia, zaniechania poboru podatku od umorzonej Panu pozostałej do spłaty kwoty kredytu refinansowanego, w sytuacji gdy część tego kredytu dotyczyła spłaty zobowiązania zaciągniętego w innym banku, dotyczącego tej samej nieruchomości.

Zaciągnął Pan przed 2015 r. kredyt hipoteczny na zakup działki, na której wybudował Pan dom, w którym mieszka Pana do dnia dzisiejszego. Nabycie nieruchomości zostało wymienione w literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem kredyt ten wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu. Następnie zaciągnął Pan w banku (…) kolejny kredyt na refinansowanie zadłużenia z tytułu zaciągniętego wcześniej w banku (…) kredytu na cele mieszkaniowe – zakup działki budowlanej i budowa na niej domu.

W § 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wskazano, że w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Zatem, umorzenie przez bank pozostałej kwoty kredytu refinansowanego zaciągniętego przez Pana w 2008 r., stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W analizowanym przypadku w związku z zawarciem ugody z bankiem do przychodu powstałego z tytułu umorzenia Panu wierzytelności dotyczącej zaciągniętego w 2008 r. kredytu refinansowego, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania. Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).