Interpretacja indywidualna z dnia 29 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.340.2024.2.ŁS

Możliwość skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania należności wypłaconej od ubezpieczyciela tytułem skapitalizowanej renty alimentacyjnej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 czerwca 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania ze zwolnienia od opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – na wezwanie organu – pismem z 12 sierpnia 2024 r. (wpływ). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego (ostatecznie doprecyzowany w uzupełnieniu)

(...) 2013 r., w wyniku wypadku przy pracy, zmarł A.A. Zmarły pozostawił po sobie żonę – czyli Panią, B.A oraz dwie córki – C.A urodzoną (...) 2005 r. i D.A urodzoną (...) 2010 r.

Pani oraz Pani córki otrzymały zadośćuczynienie, a nadto na Pani rzecz i Pani córek ubezpieczyciel ustanowił rentę alimentacyjną wypłacaną miesięcznie.

W ostatnim czasie zwróciła się Pani – przez pełnomocnika – do ubezpieczyciela z wnioskiem o kapitalizację renty przyznanej na Pani rzecz oraz Pani córek. W wyniku rozmów doszło do wypracowania warunków ugody.

Łączna suma jaka miałaby zostać wypłacona Pani oraz Pani córkom to (...) zł, a wypłaty mają nastąpić w następujący sposób:

-Pani – (...) zł,

-C.A – (...) zł,

-D.A – (...) zł.

Pani zdaniem ww. świadczenia stanowią odszkodowanie w postaci renty, o której mowa w art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego.

Do zawarcia ugody jeszcze nie doszło, gdyż uzależnia ją Pani od wcześniejszego ustalenia, że nie będzie Pani zobowiązana do zapłacenia podatku dochodowego od tego świadczenia.

Niezależnie od tego oczekuje Pani na postanowienie Sądu Rejonowego w (...) w sprawie sygn akt: III Nsm (...) o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniej D.A.

W przedmiotowej ugodzie z ubezpieczycielem będzie przyjęte, że wypłata skapitalizowanej renty w określonej wyżej kwocie wyczerpie wszystkie Pani i Pani córek roszczenia z tytułu renty alimentacyjnej.

W ugodzie zostanie przyjęte, że środki jakie uzyska Pani dla siebie zostaną przeznaczone na kapitalny remont mieszkania, w którym zamieszkuje Pani wspólnie z córkami.

Pytanie

Czy będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego w związku z ugodą zawartą z ubezpieczycielem i wypłatą przez niego skapitalizowanej renty alimentacyjnej w kwocie (...) zł?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, powinna być Pani zwolniona z obowiązku w podatku dochodowym od należności wypłaconej Pani od ubezpieczyciela tytułem skapitalizowanej renty alimentacyjnej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są inne źródła, o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, a które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zatem, do przychodów z innych źródeł – co do zasady – należy zaliczyć różnego rodzaju odszkodowania. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania są opodatkowane. Niektóre z nich – wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy – korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Z wniosku wynika, że (...) 2013 r., w wyniku wypadku przy pracy, zmarł A.A. Zmarły pozostawił po sobie żonę – czyli Panią, B.A oraz dwie córki – C.A urodzoną (...) 2005 r. i D.A urodzoną (...) 2010 r. Pani oraz Pani córki otrzymały zadośćuczynienie, a nadto na Pani rzecz i Pani córek ubezpieczyciel ustanowił rentę alimentacyjną wypłacaną miesięcznie. W ostatnim czasie zwróciła się Pani – przez pełnomocnika – do ubezpieczyciela z wnioskiem o kapitalizację renty przyznanej na Pani rzecz oraz Pani córek. W wyniku rozmów doszło do wypracowania warunków ugody. Łączna suma jaka miałaby zostać wypłacona Pani oraz Pani córkom to (...) zł, przy czym Pani zostanie wypłacone (...) zł. Pani zdaniem ww. świadczenia stanowią odszkodowanie w postaci renty, o której mowa w art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego. W przedmiotowej ugodzie z ubezpieczycielem będzie przyjęte, że wypłata skapitalizowanej renty w określonej wyżej kwocie wyczerpie wszystkie Pani i Pani córek roszczenia z tytułu renty alimentacyjnej. W ugodzie zostanie przyjęte, że środki jakie uzyska Pani dla siebie zostaną przeznaczone na kapitalny remont mieszkania, w którym zamieszkuje Pani wspólnie z córkami.

Wyjaśniam, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, otrzymane przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo którego potrzeby zwiększyły się lub widoki powodzenia na przyszłość zmniejszyły, oraz odszkodowania w postaci renty przyznane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie spowodowania śmierci poszkodowanego, otrzymane przez osoby uprawnione, o których mowa w art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, 1615, 1890 i 1933), a także miesięczne świadczenia na zapewnienie środków utrzymania, o których mowa w art. 753³ § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550, z późn. zm.).

Zakresem zastosowania ww. zwolnienia objęte są zatem odszkodowania:

–mające postać renty;

–otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego;

–otrzymane w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia;

–otrzymane przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość,

–otrzymane w razie spowodowania śmierci poszkodowanego, przez osoby uprawnione, o których mowa w art. 446 § 2 ustawy Kodeks cywilny.

Analizując możliwość zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuję, że umowa renty została zdefiniowana w art. 903 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Zgodnie z jego treścią:

Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.

Stosownie natomiast do art. 446 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.

§ 2. Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

§ 3. Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

§ 4. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z kolei przepis art. 447 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.

Zgodnie z poglądem prezentowanym w literaturze przepis art. 477 Kodeksu cywilnego określa przesłanki skorzystania z możliwości tzw. kapitalizacji renty, czyli zamiany tego świadczenia lub jego części na jednorazowe odszkodowanie. Kapitalizacja renty z ww. artykułu dotyczy zarówno renty należnej bezpośrednio poszkodowanemu, jak i renty przysługującej podmiotom pośrednio poszkodowanym w przypadkach określonych art. 446 Kodeksu cywilnego. Warunkiem dokonania kapitalizacji jest istnienie prawa do renty oraz ważnych powodów przemawiających za zastąpieniem świadczenia okresowego przez jednorazowe odszkodowanie (wyr. SN z 3 listopada 2009 r., II CSK 249/09, Legalis; wyr. SN z 30 lipca 2003 r., II UK 332/02, OSNAPiUS 2004, Nr 10, poz. 176; wyr. SA w Krakowie z 4 lutego 2015 r., I ACa 1596/14, Legalis). – zob. komentarz do art. 447 KC, red. Załucki 2023, wyd. 3/Długoszewska-Kruk.

Przy czym kapitalizacja renty jest możliwa także na podstawie umowy stron. Nie może jednak dotyczyć wówczas szkody, która może powstać w przyszłości. Umowa, na podstawie której poszkodowany otrzymuje zamiast renty z tytułu czynu niedozwolonego jednorazowe odszkodowanie, jest zatem dopuszczalna, jeżeli jej zawarcie usprawiedliwiają „ważne powody” (Fras M. (red.), Habdas M. (red.), Fuchs B., Fuchs D., Gnela B., Herbet A., Kurowski W., Malik A., Naczyńska J., Rąpała A., Skubisz-Kępka K., Stojek G., Wałachowska M., Zakrzewski P., Ziemiak M.P., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), WKP, 2018).

Powyższe znajduje potwierdzenie w uchwale składu siedmiu sędziów SN z dnia 3 października 1966 r. III CZP 17/66, z uzasadnienia której wynika, że komentowany przepis dopuszcza jedyny wyjątek od zasady, że naprawienie szkód wymienionych w art. 444 § 2 i art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego może nastąpić tylko przez przyznanie renty. Zamiana renty na jednorazowe odszkodowanie może być dokonana przez sąd, na żądanie powoda, albo w drodze umowy (ugody), przy czym dopuszczalność tej zamiany jest uzależniona – zarówno przy orzekaniu przez sąd, jak i w razie zawierania umowy (ugody) – od istnienia ważnych powodów.

Kryterium oceny istnienia ważnych powodów stanowi wyłącznie interes uprawnionego do renty; może on przemawiać za zamianą renty na jednorazowe odszkodowanie, gdy ze względu na szczególne okoliczności przyznanie jednorazowego odszkodowania zapewni poszkodowanemu zaspokojenie wszystkich jego potrzeb – zarówno bieżących, jak i przyszłych – które mogła zaspokoić renta.

Sąd Najwyższy zastrzegł również, że interes zobowiązanego do odszkodowania polegający na zwolnieniu się z długu nigdy nie może być decydujący, a ponadto, że niedopuszczalne jest zawarcie umowy, w której, w zamian za mogące powstać w przyszłości prawo poszkodowanego do renty, kontrahenci ustalą zobowiązanie świadczenia jednorazowego odszkodowania.

Ustalenie wysokości jednorazowego odszkodowania powinno nastąpić przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, a przede wszystkim wysokości renty, wieku osoby uprawnionej, prawdopodobieństwa długości jej życia lub czasu trwania renty. (Gudowski J. (red.), Bielska- Sobkowicz T., Bieniek G., Ciepła H., Sychowicz M., Trzaskowski R., Wiśniewski T., Żuławska C., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, WKP, 2018).

Zatem, renta jest co do zasady świadczeniem okresowym, niemniej, ponieważ przepis art. 447 Kodeksu cywilnego przewiduje możliwość przyznania zamiast renty lub jej części odszkodowania jednorazowego, uznaje się, że taka „skapitalizowana” renta – niezależnie od nazywania jej „odszkodowaniem” – także mieści się w zakresie zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji stwierdzam, że wypłata Pani na podstawie ugody, którą zamierza Pani zawrzeć, jednorazowego odszkodowania mającego postać jednorazowej (skapitalizowanej) renty zamiast przyznanej comiesięcznej renty alimentacyjnej, będzie korzystać ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym Pani stanowisko, należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktyczengo i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.