Porada
Czy urząd gminy powinien odprowadzać składki do ZUS za osobę zatrudnioną na podstawie umowy zlecenia, która objęta jest ubezpieczeniem w KRUS
PROBLEM
Urząd gminy w X zwraca się z zapytaniem dotyczącym objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, wypadkowym oraz składkami na fundusz pracy osoby zatrudnionej w GOPS, forma zatrudnienia to umowa zlecenie, osoba urodziła się w 1987 r. W 2022 r. została zatrudniona w GOPS jako asystent osobisty osoby niepełnosprawnej ze stawką godzinową w wysokości 40 zł (zgodnie z zapisami wynikającymi z rządowego Programu kwota ta obejmuje koszty pracownika oraz pracodawcy), w 2023 r. oraz 2024 r. stawka godzinowa wynosi 50 zł. W czasie wykonywania umowy zlecenia osoba w żadnym miesiącu nie osiągnęła najniższej kwoty wynagrodzenia, jak również nie posiadała zatrudnienia w formie umowy o pracę, ani innych umów zleceń (zgodnie z oświadczeniem złożonym przez osobę). W pracy wykonywanej na umowę zlecenia następowały przerwy wynoszące ok. 2 miesięcy, umowy zlecenia były zawierane na okres dłuższy niż 14 dni. Osoba ta posiadała i prowadziła (nadal posiada) gospodarstwo rolne o powierzchni 3,4300 ha fizycznych, co stanowi 4,0940 ha przeliczeniowych i z tego tytułu od kilku lat była (i jest nadal) objęta obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym w KRUS. Na potwierdzenie faktu nieosiągania z umowy zlecenia najniższych dochodów, co miesiąc pobierała w GOPS kserokopię złożonego rachunku i przedstawiała w KRUS. Czy pomimo obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w KRUS, które powstało przed zawarciem umowy zlecenia oraz wyrażenia woli zleceniobiorcy o rezygnacji z ubezpieczenia społecznego w ZUS, zleceniodawca powinien odprowadzać za zleceniobiorcę składki emerytalno-rentowe, wypadkowe i Fundusz Pracy do ZUS, czy też prawidłowe jest objęcie ww. osoby wyłącznie składką na ubezpieczenie zdrowotne? Jak należy rozumieć art. 9 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych? Proszę o odpowiedź dotyczącą stanu prawnego obowiązującego w latach : 2022, 2023 i 2024.
RADA
Osoba wykonująca umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. Może także przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Obowiązek ubezpieczeń nie dotyczy natomiast zleceniobiorców, którzy nie ukończyli 26 roku życia i są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami.
UZASADNIENIE
Objęcie ww. ubezpieczeniami następuje od dnia oznaczonego w umowie zlecenia jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy.
Rolnik (domownik) może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie wykonywania umowy zlecenia (pomimo objęcia go z tego tytułu ubezpieczeniami społecznymi w ZUS), jeżeli przychód osiągany z umowy zlecenia w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę (tj. 4300 zł od 1 lipca 2024 r.). Może on w każdym czasie odstąpić od ubezpieczenia społecznego rolników, składając w KRUS oświadczenie o odstąpieniu od tego ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone w KRUS.
Należy wskazać, że objęcie rolniczym ubezpieczeniem społecznym nie wyłącza obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia.
Oznacza to, że rolnik (domownik), mimo iż jest zgłoszony do ubezpieczenia społecznego w KRUS, jeśli wykonuje umowę zlecenia, będzie także objęty ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu tej umowy.
Wobec tego, w sytuacji opisanej w pytaniu, zleceniobiorca powinien być zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA z kodem 0411 xx, od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenia, bez względu na podleganie ubezpieczeniu społecznemu w KRUS. Zgłoszenie zleceniobiorcy tylko do ubezpieczenia zdrowotnego jest nieprawidłowe.
Przepis art. 9 ust. 2 i 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczy tzw. zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, na gruncie przepisów tej ustawy. Przykładowo w sytuacji, gdy ubezpieczony wykonuje dwie umowy zlecenia, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi tylko z umowy zlecenia, która została zawarta wcześniej, a z kolejnej umowy zlecenia obowiązkowa będzie tylko składka zdrowotna. Dotyczy to sytuacji, w której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tej pierwszej umowy zlecenia jest nie niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia (tj. 4300 zł od 1 lipca 2024 r.). Jeżeli kwota ta będzie niższa od minimalnego wynagrodzenia, osoba ta będzie objęta obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi także z pozostałych umów zlecenia.
Składki na Fundusz Pracy z umowy zlecenia są obowiązkowe, jeśli podstawa wymiaru w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenia (4300 zł). Jeśli wynagrodzenie z umowy zlecenia w danym miesiącu jest niższe od minimalnego, nie ma obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy.
Powyższe wyjaśnienia dotyczą stanu prawnego obowiązującego w latach 2022-2024 (poza kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę, które zmieniało się w poszczególnych latach).
art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 6 ust. 4, art. 9 ust. 2, ust. 2c, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2, art. 18 ust. 1, ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 497),
art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, art. 81 ust. 1, ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 146),
art. 5b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 90),
art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 475 z późn. zm.).
Małgorzata Kozłowska
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
