Interpretacja indywidualna z dnia 29 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.263.2024.4.MO
Preferencyjne opodatkowanie dochodów – ulga prorodzinna.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
22 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 22 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 14 czerwca 2024 r. (wpływ 24 czerwca 2024 r.), 16 lipca 2024 r. (wpływ 16 lipca 2024 r.) oraz 21 sierpnia 2024 r. (wpływ 21 sierpnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Jest Pan ojcem czwórki dzieci. Sprawuje Pan stałą, samodzielną opiekę nad najstarszym i najmłodszym dzieckiem. Drugie i trzecie dziecko znajdują się pod opieką matki, która notorycznie utrudnia Panu kontakty z dziećmi. Kontakty odbywają się sporadycznie. Sąd Rodzinny uznał Pana wniosek o ukaranie matki za utrudnianie spotkań, wskazując ją winną za nieodbywające się kontakty.
Zgodnie z pkt 2 art. 27f ustawy o podatku dochodowym „odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę ... w stosunku do: ... 2) dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko; 3) trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota: a) 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko, b) 166,67 zł na trzecie dziecko, c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko”.
W pkt 4 art. 27f tej samej ustawy czytamy jednocześnie, że „odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik u którego dziecko ma miejsce zamieszkania”, zaś w pkt 2c wskazano, że „odliczenie, o którym mowa, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko: 1) na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych; 2) wstąpiło w związek małżeński”.
W uzupełnieniu wniosku z 14 czerwca 2024 r., udzielił Pan następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:
1.Którego roku/lat podatkowych dotyczy Pana wniosek?
Odpowiedź: Pana wniosek dotyczył rozliczenia za rok 2023 (rozliczenie już Pan złożył), ale co do zasady również związany będzie z rozliczeniem za lata 2019-2022 i następne, tj. 2024-...
2.Czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), ma Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?
Odpowiedź: Nie ma Pan ograniczonego obowiązku podatkowego, pracuje Pan w Polsce i rozlicza się Pan wyłącznie w Polsce.
3.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w odpowiedzi na pkt 1 wezwania, uzyskiwał Pan dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?
Odpowiedź: Tak.
4.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w odpowiedzi na pkt 1 wezwania, prowadził Pan działalność gospodarczą? Jeżeli tak, to należy wskazać formę opodatkowania tej działalności.
Odpowiedź: Nie prowadził Pan we wskazanym czasie działalności gospodarczej.
5.Proszę o podanie daty urodzenia Pana dzieci.
Odpowiedź: Córka (…) 2002 r.; córka (…) 2006 r.; syn (…) 2010 r. oraz córka (…) 2021 r.
6.Jaki jest/był (w okresie, którego dotyczy wniosek, w odpowiedzi na pkt 1 wezwania) Pana stan cywilny?
Odpowiedź: Stan cywilny do (…) 2024 r. – żonaty, od (…) 2024 r. – rozwiedziony.
7.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w odpowiedzi na pkt 1 wezwania, posiadał Pan władzę rodzicielską względem dzieci, o których mowa we wniosku?
Odpowiedź: Posiada Pan pełnię praw rodzicielskich względem syna i córki (trzecie i czwarte dziecko), dwie pierwsze córki na dziś dzień są już pełnoletnie. W trakcie sprawy rozwodowej była małżonka wielokrotnie próbowała odebrać Panu prawa rodzicielskie względem drugiej córki (urodzonej w 2006 r.) i syna (urodzonego w 2010 r.), jednakże za każdym razem Sąd oddalał Jej wnioski w tej sprawie.
8.Czy pomiędzy Panem, a matką/matkami dwójki dzieci, tj. najstarszego i najmłodszego, o których mowa we wniosku, doszło do porozumienia co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej w okresie, którego dotyczy wniosek? – a jeżeli tak, to w jakich proporcjach i w jakiej wysokości rodzice zgodzili się dokonać odliczeń od podatku dochodowego w ramach ulgi na dzieci?
Odpowiedź: Od złożenia pozwu o rozwód ((…) 2018 r.) samodzielnie wychowywał Pan najstarszą córkę. Sąd uwzględnił Jej wolę wyboru rodzica, z którym chce zamieszkać. Córka nie spędziła od tamtego czasu ani jednego dnia z matką. W stosunku do najmłodszej córki, urodzonej z nowego związku w 2021 r., podział ulgi został zaakceptowany przez Państwa oboje. Porozumienie z matką najstarszej córki, z uwagi na permanentne próby uniemożliwiania Panu wychowywania dzieci, uniemożliwia osiągnięcie jakiegokolwiek porozumienia.
9.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w odpowiedzi na pkt 1 wezwania wykonywał Pan względem najstarszego i najmłodszego z dzieci, o których mowa we wniosku, władzę rodzicielską, tj. czy wykonywał obowiązki, dzięki którym dzieci wychowywane były w sposób zapewniający ich prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny, a w szczególności, czy sprawował Pan faktyczną pieczę nad dziećmi i ich majątkiem, zajmował się wychowaniem dzieci, uczestniczył w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących zdrowia, rozwoju oraz wychowania dzieci (tym samym, czy zapewniał i zabezpieczał wszystkie ich potrzeby od bytowych, po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne, emocjonalne)?
Odpowiedź: W okresie wskazanym we wniosku sprawował Pan pieczę nad najstarszą i najmłodszą córką. W stosunku do dwojga pozostałych dzieci, pieczę opiekuńczą sprawował Pan od lutego 2019 r. do marca 2020 r. oraz kilka razy w 2021 r. – w pozostałym czasie matka dzieci dążyła do alienacji rodzicielskiej, przemocą nie wydając dzieci na kontakt. Sąd Rodzinny w wydanym postanowieniu orzekł o całkowitej winie matki za każdorazowe niewydanie dzieci na kontakt.
10.Czy miejsce zamieszkania najstarszego i najmłodszego z dzieci, o których mowa we wniosku, w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w odpowiedzi na pkt 1 wezwania było takie samo jak miejsce Pana zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny?
Odpowiedź: Tak.
11.Czy Pana najstarsze i najmłodsze z dzieci wskazanych we wniosku, w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w odpowiedzi na pkt 1 wezwania uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie?
Odpowiedź: Nie.
12.Czy Pana najstarsze i najmłodsze z dzieci wskazanych we wniosku, w okresie, którego dotyczy złożony wniosek otrzymywały, zgodnie z odrębnymi przepisami, zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną? Jeśli tak, to od kiedy oraz konkretnie, które z ww. świadczeń i na podstawie jakich przepisów?
Odpowiedź: Nie.
13.Czy w stosunku do Pana lub Pana dzieci, o których mowa we wniosku, w okresie, którego dotyczy wniosek, wskazanym w pkt 1 wezwania, miały zastosowanie przepisy:
-art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),
-ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,
-ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?
Odpowiedź: Nie.
14.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 421) obydwojgu rodzicom? Jeśli nie, to któremu z rodziców i dlaczego?
Odpowiedź: Świadczenie wychowawcze zostało ustalone na najmłodszą córkę. O świadczenie wnioskowała matka dziecka.
15.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, dzieci, o których mowa we wniosku, na podstawie orzeczenia sądu zostały umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych?
Odpowiedź: Nie.
16.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, została orzeczona przez sąd opieka naprzemienna nad Pana dziećmi?
Odpowiedź: Nie.
W uzupełnieniu z 16 lipca 2024 r., doprecyzował Pan opis sprawy poprzez wskazanie:
I.Wobec wskazania w uzupełnieniu wniosku, że:
Mój wniosek dotyczy bezpośrednio rozliczenia za rok 2023 (rozliczenie już złożyłem) ale co do zasady również związany będzie z rozliczeniem za lata 2019-2022 i następne, tj. 2024-…
Proszę, żeby uzupełnił Pan wniosek poprzez wskazanie, czy Pana wniosek dotyczy także zdarzenia przyszłego? Jeśli tak – to proszę Pana o uzupełnienie brakującej opłaty w wysokości 40 zł.
Odpowiedź: W obecnej chwili, z uwagi na zamknięty okres rozliczania podatków za 2023 r., Pana rozliczenie za ten okres zostało już złożone. Zatem złożony wniosek dotyczy tylko i wyłącznie zdarzenia przeszłego. W związku z tym, że od 2021 r. nie zmieniły się okoliczności sprawy (zmiana dotyczy wyłącznie aspektu narodzin kolejnego (czwartego) dziecka), Pana sytuacja podatkowa za lata 2021, 2022 i 2023 jest taka sama. To miał Pan na myśli formując poprzednią odpowiedź.
II.Proszę, aby doprecyzował Pan opis okoliczności sprawy w wyniku odpowiedzi na pytania:
1)czy córka urodzona (…) 2002 r. uczyła się/uczy się/będzie się uczyła w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub przepisach o szkolnictwie wyższym? Proszę odpowiedzieć na pytanie w odniesieniu do wszystkich lat, których dotyczy wniosek, tj. 2019-2024 i lat przyszłych.
2)czy córka urodzona (…) 2002 r. uczyła się/uczy się/będzie się uczyła w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie? Proszę odpowiedzieć na pytanie w odniesieniu do wszystkich lat, których dotyczy wniosek, tj. 2019-2024 i lat przyszłych.
Odpowiedź: Najstarsza Córka (urodzona w 2002 r.) uczy się w systemie studiów dziennych stacjonarnych (…), od nowego roku szkolnego planuje kontynuację nauki na drugiej uczelni (…).
3)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, wykonywał Pan względem córki urodzonej w 2002 r. władzę rodzicielską, tj. czy wykonywał obowiązki, dzięki którym dziecko wychowywane było w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny, a w szczególności, czy sprawował Pan faktyczną pieczę nad dzieckiem i jego majątkiem, zajmował się wychowaniem dziecka, uczestniczył w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących zdrowia, rozwoju oraz wychowania dziecka (tym samym, czy zapewniał i zabezpieczał wszystkie jego potrzeby od bytowych, po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne, emocjonalne)?
Odpowiedź: Najstarsza Córka jest od początku postępowania rozwodowego (tj. od końca 2018 r.) pod Pana wyłączną opieką.
4)czy matka Pana córki urodzonej w 2002 r., w okresie, którego dotyczy złożony wniosek uiszczała/uiszcza alimenty na córkę?
Odpowiedź: W obecnej chwili Córka jest utrzymywana wyłącznie przez Pana – matka nie uiszcza alimentów.
5)w związku z osiągnięciem w (…) 2020 r. pełnoletności przez Pana córkę:
a)czy córka pozostaje i będzie pozostawała na Pana utrzymaniu w związku z obowiązkiem alimentacyjnym?
Odpowiedź: Tak.
b)czy córka pozostaje i będzie pozostawała na utrzymaniu swojej matki w związku z obowiązkiem alimentacyjnym?
Odpowiedź: Córka wystąpiła o zasądzenie alimentów na Jej rzecz w 2023 r., do dziś sprawa nie została rozpoznana.
c)czy córka w latach 2019-2021 osiągała/osiąga dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskała przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego?
Odpowiedź: Nie.
d)czy córka w latach 2022-2024 i latach kolejnych osiągała/osiąga/osiągnie dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego?
Odpowiedź: W obecnym 2024 r. Córka odbywa odpłatne praktyki absolwenckie w Urzędzie Miasta (bezpośrednio związane z kierunkiem studiów), w którym również była zatrudniona na umowę zlecenie (…).
e)czy córka wstąpiła/wstąpi w związek małżeński? – jeśli tak, proszę podać datę zawarcia tego związku.
Odpowiedź: Nie.
6)w jakiej wysokości uzyskał Pan dochód w latach 2019-2023? Czy Pana dochód przekroczył kwotę:
·112.000 zł – w przypadku gdy pozostawał Pan przez cały rok podatkowy, którego dotyczy Pana zapytanie w związku małżeńskim (przy czym należy zsumować dochody Pana i małżonka, także w przypadku, gdy małżonkowie posiadają rozdzielność majątkową małżeńską) albo posiadał Pan status osoby samotnie wychowującej dziecko,
·56.000 zł – w przypadku gdy nie pozostawał Pan w związku małżeńskim w roku podatkowym, którego dotyczy Pana zapytanie, w tym również przez część roku podatkowego i jednocześnie nie posiadał statusu osoby samotnie wychowującej dziecko.
Za dochody, o których mowa wyżej uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27 (opodatkowane wg skali), art. 30b (kapitały pieniężne) i art. 30c (opodatkowane podatkiem liniowym), pomniejszone o kwotę składek na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa art. 30c ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odpowiedź: Dochód w 2019 r. – (…); w 2020 r. – (…); w 2021 r. – (…); w 2022 r. – (…); w 2023 r. – (…).
Od 2019 r. do dziś płaci Pan alimenty na dzieci nie mieszkające razem z Panem i samodzielnie utrzymuje Pan najstarszą Córkę.
7)wobec wskazania w uzupełnieniu wniosku, że:
W stosunku do najmłodszej córki, urodzonej z nowego związku w 2021 roku, podział ulgi został zaakceptowany przez nas oboje.
Proszę wskazać, w jakich proporcjach i w jakiej wysokości zgodził się Pan i matka Pana córki urodzonej w 2021 r. podzielić ulgę prorodzinną, w okresie którego dotyczy wniosek?
Odpowiedź: W okresie którego dotyczy wniosek (2023 r.) Matka zrzekła się ulgi na Pana rzecz.
Ponadto w uzupełnieniu z 21 sierpnia 2024 r., doprecyzował Pan opis sprawy poprzez wskazanie:
I.Wobec wskazania w uzupełnieniu wniosku, że:
W obecnej chwili, z uwagi na zamknięty okres rozliczania podatków za 2023 rok, moje rozliczenie za ten okres zostało już złożone. Zatem złożony wniosek dotyczy tylko i wyłącznie zdarzenia przeszłego.
W związku z tym, że od 2021 roku nie zmieniły okoliczności sprawy (zmiana dotyczy wyłącznie aspektu narodzin kolejnego (czwartego) dziecka), moja sytuacja podatkowa za lata 2021, 2022 i 2023 jest taka sama. To miałem na myśli formując poprzednią odpowiedź.
Proszę o jednoznaczne potwierdzenie, czy przedmiotem Pana wniosku są lata 2021, 2022 oraz 2023?
Odpowiedź: Przedmiotem Pana wniosku jest (sensu stricte) rozliczenie za rok 2023.
W 2021 r., przez kilka dni sprawował Pan opiekę nad synem, więc zgodnie z punktem 2b art. 27f powinien Pan móc skorzystać z ulgi prorodzinnej. Tym samym okoliczności obliczania podatku za ten rok będą więc inne, niż za 2023 r.
W 2022 r. nie sprawował Pan opieki ani nad córką, ani nad synem, więc okoliczności obliczenia podatku będą podobne jak w roku 2023.
Złożony przez Pana wniosek w Pana przekonaniu tak naprawdę nie odnosi się do wyznaczonego roku podatkowego, przeciwnie, ma jedynie odpowiedzieć na zasadnicze pytanie (niezależnie od wszelakich okoliczności) – czy mając czworo dzieci, a opiekując się wyłącznie dwojgiem – w Pana przypadku najstarszym i najmłodszym – według Urzędu Skarbowego jest Pan ojcem czwórki czy tylko dwójki dzieci? Taka sama sytuacja była by przecież gdyby opiekował się Pan na przykład wyłącznie drugim i trzecim dzieckiem. Innymi słowy szuka Pan odpowiedzi na pytanie czy dzieci fizyczne = dzieci podatkowe? Czy rozliczając się z fiskusem korzysta Pan z ulgi na drugie (i kolejne) dziecko będące pod Pana opieką czy po prostu na Pana drugie (i kolejne) dziecko? Zgodnie z zapisem punktu 4 art. 27f „odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik...” oznacza, że w sytuacji nie spełnienia „warunku fizycznej opieki” drugi podatnik stosuje odliczenie w wysokości 0%. A co to oznacza? Czytając literalnie ustawę uważa Pan, że jednoznacznie wskazuje ona na odliczenie w określonej wysokości (0%), a nie na niemożność zastosowania odliczenia.
Pragnie Pan zauważyć, że Pana wynagrodzenie podlega opodatkowaniu bez pomniejszania o kwotę płaconych alimentów, co oznacza, że opodatkowywany jest Pana przychód, który co do zasady przeznaczony jest na zaspokojenie potrzeb bytowych Pana oraz czwórki (a nie dwójki) dzieci. Gdzie chwilę później dzieci te formalnie przestają istnieć? Nie sprawuje Pan opieki nad dziećmi nie z własnego wyboru, ale w wyniku patologicznego zachowania matki, na siłę uniemożliwiającej kontaktowanie się z dziećmi. Decyzje sądu rodzinnego, który pozytywnie rozpatrzył Pana wnioski o ukaranie matki nie zmieniły tej sytuacji.
II.Proszę, aby doprecyzował Pan opis okoliczności sprawy w wyniku odpowiedzi na pytania:
1.Czy pomiędzy Panem, a matką córki urodzonej (…) 2006 r. oraz syna urodzonego (…) 2010 r., doszło do porozumienia co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej za lata 2021, 2022 oraz 2023? – jeżeli tak, to w jakich proporcjach i w jakiej wysokości rodzice zgodzili się dokonać odliczeń od podatku dochodowego w ramach ulgi na dzieci?
Odpowiedź: Od wydania postanowienia ((…) 2019) matka dzieci nie przestrzega decyzji sądu w zakresie sprawowania opieki, uniemożliwiając Panu kontakty z dziećmi. Pomimo uznania jej przez sąd winną celowego utrudniania wychowywania dzieci (we wszystkich podniesionych w pozwie aspektach) nie zmieniła swojej postawy. Jakiekolwiek porozumienie z matką dzieci w takich okolicznościach było i jest nieosiągalne.
2.Czy w całym okresie, którego dotyczy Pana zapytanie, tj. w latach 2021, 2022 oraz 2023 miejsce zamieszkania córki urodzonej (…) 2006 r. oraz syna urodzonego (…) 2010 r., było takie samo jak miejsce zamieszkania matki ww. dzieci? Proszę o wskazanie miejsca zamieszkania małoletnich dzieci w rozumieniu art. 26 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zgodnie z którym:
§ 1. Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
§ 2. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
Odpowiedź: W rozumieniu art. 26 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r., miejscem stałego pobytu wskazanych we wniosku córki i syna jest miejsce zamieszkania matki. Obojgu rodzicom przysługuje równa władza rodzicielska.
3.Czy córka urodzona (…) 2002 r. w latach 2022-2023 osiągała dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego?
Odpowiedź: Najstarsza córka, urodzona w 2002 r., stale zamieszkująca ze mną nie osiągała żadnych dochodów w 2022 i 2023 r. Matka nie płaci na córkę alimentów, córka jest wyłącznie na Pana utrzymaniu. Pozostałe dzieci regularnie otrzymują od Pana zasądzone alimenty.
Pytanie
Jaką kwotę powinien Pan odliczyć od podatku na czwarte dziecko – zgodnie z art. 27f ust. 2 pkt 2, czy zgodnie z art. 27f ust. 2 pkt 3?
Pana stanowisko w sprawie
Czytając literalnie zapis ust. 4 art. 27f ustawy o podatku dochodowym wnioskuje Pan, że w określonych przez ustawodawcę okolicznościach, drugi rodzic (ten, który nie mieszka z dziećmi) zachowuje prawo do ulgi (zgodnie z ust. 2c art. 27f), jednak odliczenie w takim wypadku wyniesie 0% (czyli 0 zł). Innymi słowy, w rocznej deklaracji podatkowej powinien Pan odliczyć od podatku na pierwsze dziecko 1114,02 zł, na drugie dziecko 0 zł, na trzecie dziecko 0 zł, zaś na czwarte dziecko 2700 zł. Interpretacja dotyczy sytuacji orzeczonego rozwodu.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1)wykonywał władzę rodzicielską;
2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Natomiast, jak stanowi art. 27f ust. 2 ww. ustawy:
Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1) jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a)pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nieprzekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b)niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4c i 4g, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2) dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3) trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
a) 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b) 166,67 zł na trzecie dziecko,
c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Stosownie do art. 27f ust. 2a ww. ustawy:
Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz art. 30c ust. 2 pkt 2.
W myśl art. 27f ust. 2b ww. ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.
Na mocy art. 27f ust. 2c ustawy:
Odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
1)na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
2)wstąpiło w związek małżeński.
Jak stanowi art. 27f ust. 2d ww. ustawy:
Za podatnika pozostającego w związku małżeńskim, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a oraz ust. 10 i 11, nie uważa się
1)osoby, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów;
2)osoby pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Z kolei art. 27f ust. 3 ww. ustawy stanowi:
W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Stosownie do art. 26 § 1 powołanej ustawy:
Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.
W myśl art. 26 § 2 cytowanej ustawy:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.
Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
1) odpis aktu urodzenia dziecka;
2) zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3)odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4) zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.
Zatem z literalnego brzmienia art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na małoletnie dziecko jest wykonywanie w stosunku do tego dziecka władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.):
Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.
Według art. 93 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że:
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
W świetle art. 96 § 1 ww. Kodeksu:
Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
Na gruncie art. 97 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.
Zgodnie zaś z treścią art. 107 ww. Kodeksu:
§ 1Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.
§ 2W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.
Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.
W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a więc spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.
Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.
Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2378/15, stwierdzając:
„(...) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (...)”.
Zatem samo posiadanie władzy rodzicielskiej (bez jej faktycznego wykonywania), podobnie jak alimentacja nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.
W sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym wobec samego prawa do ulgi.
W konsekwencji, przysługiwanie odliczenia obojgu rodzicom w kwotach równych lub dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską.
Idąc dalej, według art. 27f ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c pkt 2 i 3, z uwzględnieniem art. 6 ust. 4e i 8, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.
Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
–podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Stosownie do art. 6 ust. 4e ww. ustawy:
Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:
1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152
-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Jak wynika z art. 27f ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przepis art. 6 ust. 8 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.
Na mocy art. 6 ust. 8 omawianej ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1)stosuje przepisy:
a)art. 30c lub
b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
-w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2)podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
W myśl zacytowanych przepisów, warunkiem zastosowania przez podatnika ulgi na pełnoletnie dzieci jest utrzymywanie ich w związku z wykonywaniem ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.
Obowiązek alimentacyjny zdefiniowany został w art. 128 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.) jako:
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Istotą tak określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo dostarczania tak wskazanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć.
Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp.
Art. 133 § 1 powołanego Kodeksu stanowi natomiast, że:
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych uprawnionymi do skorzystania z ulgi prorodzinnej określonej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku dzieci pełnoletnich, do ukończenia 25. roku życia, które uczą się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, i w roku podatkowym nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152, w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego, z wyjątkiem renty rodzinnej, są podatnicy utrzymujący te dzieci, w związku z wykonywaniem przez nich, nawet przymusowo – zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym – obowiązku alimentacyjnego.
Z przytoczonych regulacji wynika, że wysokość odliczenia z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. Jeżeli zatem w stosunku do danego małoletniego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, a w przypadku dziecka pełnoletniego oboje rodzice utrzymują to dziecko w związku z ciążącym na nich obowiązkiem alimentacyjnym, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ww. ustawy. Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Na podstawie cytowanego przepisu art. 27f ww. ustawy, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców – z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi – jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców.
Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.
Zatem, ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia kwoty ulgi przez jednego z rodziców, przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. Natomiast w sytuacji braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.
Z opisu sprawy wynika, że jest Pan ojcem czwórki dzieci. Sprawuje Pan stałą, samodzielną opiekę nad najstarszym (córką urodzoną w 2002 r.) i najmłodszym (córką urodzoną w 2021 r.) dzieckiem. Drugie (córka urodzona w 2006 r.) i trzecie (syn urodzony w 2010 r.) dziecko znajdują się pod opieką matki, która notorycznie utrudnia Panu kontakty z dziećmi. Kontakty odbywają się sporadycznie. Sąd Rodzinny uznał Pana wniosek o ukaranie matki za utrudnianie spotkań, wskazując ją winną za nieodbywające się kontakty. Od złożenia pozwu o rozwód ((…) 2018 r.) samodzielnie wychowywał Pan najstarszą córkę. Sąd uwzględnił Jej wolę wyboru rodzica, z którym chce zamieszkać. Córka nie spędziła od tamtego czasu ani jednego dnia z matką. Córka (urodzona w 2002 r.) pozostaje i będzie pozostawała na Pana utrzymaniu w związku z obowiązkiem alimentacyjnym. Uczy się w systemie studiów dziennych stacjonarnych (…), od nowego roku szkolnego planuje kontynuację nauki na drugiej uczelni (…). W 2023 r. nie osiągała żadnych dochodów. Matka nie płaci na córkę alimentów, córka jest wyłącznie na Pana utrzymaniu. W stosunku do najmłodszej córki, urodzonej z nowego związku w 2021 r., podział ulgi został zaakceptowany przez Państwa oboje, w taki sposób, że matka zrzekła się ulgi na Pana rzecz. W okresie wskazanym we wniosku sprawował Pan pieczę nad najstarszą i najmłodszą córką. W stosunku do dwojga pozostałych dzieci, pieczę opiekuńczą sprawował Pan od lutego 2019 r. do marca 2020 r. oraz kilka razy w 2021 r. – w pozostałym czasie matka dzieci dążyła do alienacji rodzicielskiej, przemocą nie wydając dzieci na kontakt. Porozumienie z matką najstarszej córki, z uwagi na permanentne próby uniemożliwiania Panu wychowywania dzieci, uniemożliwia osiągnięcie jakiegokolwiek porozumienia. Sąd Rodzinny w wydanym postanowieniu orzekł o całkowitej winie matki za każdorazowe niewydanie dzieci na kontakt. Miejscem zamieszkania najstarszego i najmłodszego z dzieci, o których mowa we wniosku, w 2023 r. było takie samo, jak miejsce Pana zamieszkania. W obecnej chwili najstarsza córka jest utrzymywana wyłącznie przez Pana – matka nie uiszcza alimentów. Od wydania postanowienia ((…) 2019 r.) matka dzieci nie przestrzega decyzji sądu w zakresie sprawowania opieki, uniemożliwiając Panu kontakty z dziećmi (urodzonymi w 2006 r. i 2010 r.). Pomimo uznania jej przez sąd winną celowego utrudniania wychowywania dzieci (we wszystkich podniesionych w pozwie aspektach) nie zmieniła swojej postawy. Jakiekolwiek porozumienie z matką dzieci co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej w takich okolicznościach było i jest nieosiągalne. Miejscem stałego pobytu córki (urodzonej w 2006 r.) i syna (urodzonego w 2010 r.) jest miejsce zamieszkania matki. Obojgu rodzicom przysługuje równa władza rodzicielska. Dzieci regularnie otrzymują od Pana zasądzone alimenty.
Jak już wyżej wyjaśniono, ulga na małoletnie dzieci przysługuje rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską. Natomiast ulga na dzieci pełnoletnie przysługuje rodzicom utrzymującym te dzieci w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego. Ponadto w myśl art. 27f ust. 4 wskazanej ustawy, kwotę przysługującej ulgi mogą odliczyć w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że samodzielnie utrzymuje Pan najstarszą pełnoletnią córkę urodzoną (…) 2002 r., która pozostaje i będzie pozostawała na Pana utrzymaniu w związku z obowiązkiem alimentacyjnym. Córka jest utrzymywana wyłącznie przez Pana – matka nie uiszcza alimentów. Córka uczy się w systemie studiów dziennych stacjonarnych i nie osiągała żadnych dochodów w 2023 r. Należy zatem stwierdzić, że przysługuje Panu wyłączne prawo do dokonania odliczenia za 2023 r. w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na córkę urodzoną w 2002 r.
W stosunku do małoletniej córki urodzonej (…) 2021 r., jak wynika z opisu sprawy, sprawuje Pan nad nią stałą opiekę i pieczę. Podział ulgi został zaakceptowany przez Pana i matkę dziecka, w taki sposób, że matka zrzekła się ulgi na Pana rzecz. W związku z tym, to Panu przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczenia za 2023 r. w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na córkę urodzoną w 2021 r.
W odniesieniu natomiast do dwójki małoletnich dzieci (córki urodzonej (…) 2006 r. oraz syna urodzonego (…) 2010 r.) stwierdzić należy, że nie przysługuje Panu na te dzieci prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za 2023 r., ponieważ nie wykonywał Pan w stosunku do tych dzieci władzy rodzicielskiej w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wynika bowiem z opisu sprawy, w stosunku do tych dzieci, pieczę opiekuńczą sprawował Pan od lutego 2019 r. do marca 2020 r. oraz kilka razy w 2021 r. – w pozostałym czasie matka dzieci dążyła do alienacji rodzicielskiej, przemocą nie wydając dzieci na kontakt. Od wydania postanowienia ((…) 2019) matka dzieci nie przestrzega decyzji sądu w zakresie sprawowania opieki, uniemożliwiając Panu kontakty z dziećmi. Jakiekolwiek porozumienie z matką dzieci w takich okolicznościach było i jest nieosiągalne. Ponadto, miejscem zamieszkania dzieci jest miejsce zamieszkania matki.
W konsekwencji przysługuje Panu ulga prorodzinna tylko na dwoje dzieci, tj. na córkę urodzoną w 2002 r. oraz na córkę urodzoną w 2021 r.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku oraz jego uzupełnieniach opis sprawy oraz przywołane wyżej przepisy prawa podatkowego uznać należy, że nie może Pan uwzględnić córki urodzonej w 2021 r. jako czwarte dziecko, ponieważ do liczby dzieci uprawnionych wliczane są tylko te dzieci, na które przysługuje ulga. Zatem nie może Pan wymienić dwójki dzieci z poprzedniego małżeństwa wpisując 0 zł odliczenia przy każdym z dwójki dzieci w załączniku PIT/O, tym samym nie może Pan w rozliczeniu rocznym PIT-37 za 2023 r. wpisać odliczenia ulgi prorodzinnej w wysokości: na pierwsze dziecko 1114,02 zł, na drugie dziecko 0 zł, na trzecie dziecko 0 zł, a na czwarte dziecko 2700 zł.
Zatem stwierdzić należy, że w 2023 r. ulgę prorodzinną na czwarte dziecko (córkę urodzoną w 2021 r.) powinien Pan odliczyć od podatku zgodnie z art. 27f ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w zaistniałej sytuacji faktycznej odliczeniu podlega ulga na dwoje dzieci, za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego – kwotą 92,67 zł na każde dziecko.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).